Gesmeerde vlinders

Piramidevlinder op smeer

Begin september en het wordt weer tijd voor gesmeerde vlinders. De laatste zomerbloemen krijgen concurrentie van forse halen stroop. Piramidevlinders worden helemaal gelukkig, met een glimlach om hun palpen zuigen ze zich helemaal rond.

Gesmeerde boom met vlinders

Smeren is misschien wel de meest magische handeling van elke vlinderliefhebber. Het begint met een uitgebreid brouwproces. Gelijke delen stroop en suiker worden boven een vuur gemengd met potten appelmoes. Roerbewegingen worden steeds minder gelijkmatig omdat er volgens de grootste smeerder (Kars Veling) gelijktijdig twee flessen trappistenbier voorzichtig leeggedronken moeten worden. Het geheim  zit onderin de fles, een zwevende massa biergist wacht op een tweede leven. Pruttelend komen de kleine cellen in actie. Na enkele dagen begint de donkerbruine massa voorzichtig bellen te blazen. En dan komt het grote moment. Een scheutje rum voor de geur erbij, een stevige kwast uit de schilderdoos en smeren maar. Warme boswalletjes, hoge bomen langs een laan of verspreide berken op de heide zijn ideaal. Stevig aanzetten en vooral lekker dik kliederen. Vlak voor zonsondergang is de beste tijd, daarna is het afwachten of de aangeboden kost in de smaak valt.

Vierkantvlekuil

Karmozijnrood weeskind (links), Piramidevlinder (rechts), Lijnsnuituil (onder)

Het maakt nog al verschil waar in Nederland gesmeerd wordt. De duinen zijn geheel verschillend van Limburgse holle wegen. Mijn kwast beweegt zich ergens rond Haren. En daar begint laat in augustus of in september de avond vaak met Vierkantvlekuilen. Weer één van die onbegrijpelijke namen, de vlekken op de vleugels zijn opvallend okerwit of bijna geel afgezet maar beslist niet vierkant. Grote Piramidevlinders volgen al snel. Er zijn twee soorten, de Schijnpiramide- en de Piramidevlinder. De eerste heeft als rups vaak een rood gepunte piramidevormige bult en een doorlopende lijn over de zijkant van het lijf. De ander heeft een witte punt op de piramide en een onderbroken lijn. Ze zijn redelijk gemakkelijk te vinden op allerlei loofbomen en  kamperfoelie. Als volwassen vlinder is het veel lastiger om het juiste etiket te plakken. Eén van de subtiele verschillen zit in de afstand tussen de dwarslijnen.  Bij de Schijnpiramidevlinder is deze naar de binnenrand van de vleugel duidelijk versmald.

Bruine snuituil

Huismoeder

Agaatvlinder

Karmozijnrood weeskind

Allerlei vlinders zijn op smeer te verwachten. Sommigen komen even goed op een verlicht laken maar anderen zijn vrijwel alleen op deze manier te vinden. Weeskinderen bijvoorbeeld. Grote vlinders die vroeger in de uilenfamilie geplaatst werden en nu samen met de Beervlinders en enkele andere groepen tot de spinneruilen gerekend worden. Rood Weeskind was de eerste die beschreven werd in de negentiende eeuw. Toen was het Amsterdamse Weeshuis, met zijn karakteristieke rood-zwarte kleuren, nog een begrip in ons land. Terwijl deze vlinder kiest voor Wilg en Populier als rupsenvoer is het zeldzame Karmozijnrood Weeskind te verwachten in en rond oude eikenbossen.

Boomsprinkhaan

Grote aardslak

Paarse loopkever (Carabus violaceus)

Kelderpissebed (bruin) en Ruwe pissebed (zwartgrijs)

Besmeerde bomen trekken natuurlijk ook andere zoetekauwen. Honderden pissebedden beleven een topavond als er gesmeerd wordt. Grote aardslakken, Boomsprinkhanen en zelfs loopkevers komen even snoepen. De laatste restanten worden de volgende dag opgelikt door limonade wespen.

Smeren kun je het gehele jaar doen maar vooral de maanden maart en september zijn ideaal. Voor vlinders zijn er dan nog weinig bloemen te vinden en dit alternatief is bijzonder welkom. Kars Veling en de Vlinderstichting laten geregeld op Facebook, Twitter en Natuurbericht de meest bijzondere gesmeerde vlinders zien.