Doorgaan naar hoofdcontent

Trilzwammen, glibberig mooi

Kniphorstbos, Schipborg
December in het Kniphorstbos (Schipborg). Plassen zijn bevroren, de lucht is loodgrijs met af en toe een half zonnestraaltje. Grafheuvels en hunebedden liggen versteend te wachten op het voorjaar. Zweedse Kruisbekken vliegen "kiep "kiep" roepend over, een verkleumde Boomklever laat zijn schelle roep even horen.
Gele Trilzwam

Dan valt het oog op een knalgele hoop snot. Gedrapeerd om een slordig door de Sinterklaasstorm neergesmeten eikentak is het een opvallend element op het frisgroene mos. Een Gele trilzwam! Als vrijwel alle paddenstoelen na de eerste nachtvorst letterlijk het loodje leggen wordt het tijd voor deze bizarre zwam. Kou en vorst deren hem totaal niet. Terwijl vrijwel elke bevroren cel na ontdooien kapot gaat gaat deze gele snotterbel vrolijk door met groeien. Soms overdag ontdooid en 's avonds veranderend in een geel ijsje, het maakt allemaal niet uit.

Gele Trilzwam

Paarse Korstzwam, gastheer Gele Trilzwam

Voordat de geel gekleurde vruchtlichamen van deze zwam verschijnen moet er wel wat gebeuren. Het zijn parasieten op o.a. Paarse Korstzwammen. Met een beetje geluk zijn beide zwammen op één tak terug te vinden. Lukt het niet? Dan zijn er in de schors toch schimmeldraden van de gastheer aanwezig. Zonder Korstzwam geen Gele Trilzwam.

Gele Trilzwam

Trilzwammen behoren tot de grote groep van Basidiomyceten waar ook alle plaatjeszwammen, boleten, bovisten en stinkzwammen bij ingedeeld worden. Ogenschijnlijk lijken al deze paddenstoelen totaal niet op elkaar. Maar onder de microscoop blijkt dat ze allemaal sporen hebben die als parels op een kroon gevormd worden. Meestal vier, en bij de Trilzwammen op lange steeltjes, sporen worden door cellen afgesnoerd. Soms aan speciale orgaantjes, zoals plaatjes en buisjes, soms gewoon op de bovenkant van de zwam.

Eikentrilzwam

Zwarte trilzwam

Het aantal trilzwammen in Nederland is redelijk beperkt. Soortenbank.nl heeft er tien opgenomen waarvan de Toltrilzwam en de Spateltrilzwam zo zeldzaam zijn dat het mij niet gelukt is om ze in veertig jaren zoeken ooit voor de lens te krijgen. Meest algemeen zijn de Gele trilzwam en de Eikentrilzwam. De laatste ligt als zwarte, plat gedrukte dropjes op eikentakken. Zwarte trilzwammen zijn wat bescheidener en bedekken complete takken met een zwarte, aangedrukte hersenachtig gekronkelde korst.

Klontjestrilzwam

Stijfselzwam
Bruine Trilzwam

Stekeltrilzwam

Echt snotterig zijn de Kerntrilzwam en de Stijfselzwam. Wit, kledderig en vormeloos liggen ze op afgevallen takken. Voor mij voldoende aanleiding om meteen maar door te lopen naar de mooiste Trilzwammen. Op de tweede plaats staat de Bruine Trilzwam. Net een bekerzwammetje maar dan wat onregelmatiger en altijd op hout. Vaak in groepjes van bruin geplooide schijfjes bij elkaar staand. Veruit de mooiste is echter de Stekeltrilzwam. Altijd op half vergane boomstronken en op het eerste gezicht helemaal niet gelijkend op een trilzwam. Zonder er aan te komen lijkt het wel een stekelzwam. Op een smal , excentrisch steeltje staat een hoedachtig schijfje met aan de onderkant allemaal stekeltjes. Maar voel er eens aan, dan blijkt het een echte glibber te zijn.

Paarse Knoopzwam

In de natuur komen altijd soorten voor die ergens op lijken maar het toch echt niet zijn. Paarse en Zwarte Knoopzwammen  en bijvoorbeeld. Net trilzwammen maar ze behoren tot een totaal andere groep zwammen, de Ascomyceten. De Zakjestrilzwam maakt het nog bonter, zelfs zijn naam wijst naar een trilzwam maar ook deze behoort ook tot dezelfde super groep.

Trilzwammen, verassend bizar en boeiend.


Reacties

  1. "Snotterig" blog, maar wel erg interessant!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Leuke blog over de trilzwam, ik vind vooral de oranje en rood gekleurde trilzwammen erg mooi (geven ook lekker wat kleur in het winterlandschap), de witte (snotterige) trilzwammen vind ik er een beetje vies uitzien, stijfseltrilzwam is trouwens wel een gepaste naam.
    groetjes Ghita

    BeantwoordenVerwijderen
  3. wat een heerlijke maar vooral leerzame blog.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Schitterend Kees,
    een heel mooi en interessant blog over de trilzwammen.
    Ik ben hier erg in geïnteresseerd en heb ook weer wat geleerd.
    Dab je wel voor deze boeiende materie en prachtige foto's.
    Groetjes, Helma

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Hoi, Kees,

    Hoi Kees,

    Even lekker aan het glibberen geweest zie ik. Vandaag kwam ik er ook nog een paar mooie tegen en de bruine groeit bij mij op een berkenstammetje.

    Groet, Ubel.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Ha wat weer een boeiend blog Kees. Ik vind het leuk om trilzwammen tegen te komen en zo prettig
    dat ze bestand zijn tegen de winterse omstandigheden.
    Nooit geweten dat de Gele Trilzwam parasiteert op de Paarse Korstzwam, die laatste ken ik niet eens
    moet ik bekennen. Zo heb ik weer wat nieuws om naar uit te kijken, leuk!
    Ik heb genoten van de mooie foto's en de interessante informatie, dank voor het delen hiervan.
    Natuurkieker Coby

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Heerlijk luchtig beschreven. Niets is wat het lijkt, in de facinerende wereld van paddenstoelen

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Oranje boomalg

Oranje boomalg, Trentepohlia aurea Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 120 Een boom als leefgemeenschap. Alles is er te vinden, van producent tot consument. Haarwortels, knoppen en bladeren,  elk stukje boom wordt begraasd. Maar kijk eens naar een vierkante centimeter schors. Dan blijkt dat er veel meer plantaardige producenten zijn dan alleen de eik of een vleugelnoot. Eén van de meest bizarre plantjes die op schors groeit is de oranje boomalg. Stampvol worteltjeskleurstof (caroteen) lijkt deze groenalg zijn familie vergeten. Maar haal het oranje er uit en er blijft een draadvormig groen wiertje over. Op o.a. eik vindt het een ideaal biotoop om te groeien. Vergroeid met buitenste schors doet het zijn eerste best om zijn eigen kostje bij elkaar te scharrelen door fotosynthese. Luchtvervuiling had hem bijna de das omgedaan maar net op tijd werd het iets beter in ons overvolle landje. Ook een nauw verwante soort, de Portugese rode alg, breidt zich sterk uit. Niet alle

Alpenvlinders

Tschiertschen, Joch alp Bijna twee uur in de middag, de zon staat hoog aan de hemel. Even op de rug, de ogen dicht, de neus vol bloemengeuren, luisterend naar het klingelen van koeienbellen lager op de helling. Het leven is goed op de alpenweiden boven Tschiertschen. Inner Urden, Mattjischhorn, Jochalp, Ochsenalp, nu zijn het alleen nog maar vakantie herinneringen. Koninginnepage Als de ogen weer open gaan is de lucht vol gefladder. Alles beweegt, kleuren flitsen langs het zwerk. Verdwazing lijkt toe te slaan maar na even knipperen met de ogen kom je weer terug op de berg. Het zijn tientallen, nee honderden vlinders die bezig zijn met hun dagelijkse werkzaamheden. Fladderend van bloem naar bloem voor een slok nectar. Of alleen maar denken aan de verdediging van hun territorium en tegelijkertijd de dames overtuigen van hun uitzonderlijke capaciteiten. Zoals die mooie Koninginnepage die steeds maar weer op het pad ging zitten. Gele Luzernevlinder Zuidelijke luzern

Bloedzuigers, onbekend en bijzonder

Gewone bloedzuiger (Haemopis sanguisuga) met Groene Kikker (Orvelte) Bloedzuigers, alleen het woord al jaagt velen de stuipen op het lijf. Beelden van grote glibberige monsters die met honderden komen opzetten om het laatste druppeltje levensbloed op te zuigen. Voldoende reden om eens naast een boerensloot te gaan zitten en op zoek te gaan naar deze spannende creaturen. Een paar halen met een net zijn vaak al voldoende om enkele te verschalken. Gezoomde clepsine (Hemiclepsis marginata), Kardinge Wat dan vooral opvalt is dat ze wel glibberig zijn maar helemaal niet groot. Enkele centimeters, daar houdt het meestal wel mee op. Dan maar eens proberen of ze nu echt geïnteresseerd zijn in mijn bloed. Even een vinger er voor houden en ze grijpen zich met hun zuigschijf aan mond en achterlijf al snel vast. Maar in plaats van schrapen om door het vel te komen gaan ze alleen maar aan de wandel, terug naar het water.veel van onze Nederlandse bloedzuigers zijn vooral op zoek naar slak