Doorgaan naar hoofdcontent

Gezwam

De week van de bioloog 3 

De herfst is in het land maar de zomer geeft zich nog niet gewonnen. Koolwitjes, dagpauwogen en zelfs een kolibrievlinder laten zich geregeld zien op de laatste bloemen van de vlinderstruik. Maar voor deze bioloog was he toch de week van het gezwam. Voorbereidend op een college over de gevolgen van stikstofdepositie op paddenstoelen die in innige relatie met bomen leven en als topper een online introductie college rond alles wat maar met opvallende zwammen te maken heeft.

Eikelbekertje

Zonder schimmels geen leven is een bekende stelling maar dat geldt ook voor planten en andere fotosynthetiserende organismen. Toch zit er wel wat in, alleen zij zijn in staat hout af te breken en weer terug te brengen in de voedselkringloop. Sommige soorten pakken alleen cellulose aan en veranderen zo een boomstam in kleine bruine brokjes. Anderen kunnen ook lignine verteren en maken er een witte, zachte massa van waar weer andere schimmels op groot kunnen worden. 

Appelrussula

Misschien net zo belangrijk zijn de mycorrhiza vormers. Symbionten van bomen en planten die met hun schimmeldraden opname van mineralen verbeteren maar ook aminozuren doorgeven aan hun gastheer. Vliegenzwammen, kastanjeboleten, cantharellen, melkzwammen en russula's. Honderden soorten hebben elk weer hun eigen specifieke boom waar ze mee samenleven.

Biefstukzwam

Parasieten vinden wij maar lastige wezens. Soms hebben we er persoonlijk last van, vaak ervaren we hinder doordat ze bijvoorbeeld levende bomen verstikken. Honingzwammen, dennenmoorders en beukenzwammen hebben miljoenen doden op hun geweten als ze die zouden hebben. Soms gaat het wat subtieler, biefstukzwammen bijvoorbeeld. Zij ontkiemen in een wond op de bast en beginnen meteen met verteren van het levende hout. Soms kan een boom daardoor zo verzwakken dat hij bij de eerste storm het loodje legt.

Inktviszwam

Paddenstoelen blijven intrigerend. Ze verschijnen en verdwijnen zonder ook maar iets van hun volle omvang te laten zien. Het zijn alleen vruchtlichamen van onzichtbaar gezwam. Leuk om in de komende oktobermaand eens uitgebreid naar te kijken.




Reacties

Populaire posts van deze blog

Oranje boomalg

Oranje boomalg, Trentepohlia aurea Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 120 Een boom als leefgemeenschap. Alles is er te vinden, van producent tot consument. Haarwortels, knoppen en bladeren,  elk stukje boom wordt begraasd. Maar kijk eens naar een vierkante centimeter schors. Dan blijkt dat er veel meer plantaardige producenten zijn dan alleen de eik of een vleugelnoot. Eén van de meest bizarre plantjes die op schors groeit is de oranje boomalg. Stampvol worteltjeskleurstof (caroteen) lijkt deze groenalg zijn familie vergeten. Maar haal het oranje er uit en er blijft een draadvormig groen wiertje over. Op o.a. eik vindt het een ideaal biotoop om te groeien. Vergroeid met buitenste schors doet het zijn eerste best om zijn eigen kostje bij elkaar te scharrelen door fotosynthese. Luchtvervuiling had hem bijna de das omgedaan maar net op tijd werd het iets beter in ons overvolle landje. Ook een nauw verwante soort, de Portugese rode alg, breidt zich sterk uit. Niet alle

Rupsen, verborgen of gewapend

Psi-vlinder, Berkenheuvel September is de tijd dat veel rupsen zich opmaken voor de lange winter. Stevig dooreten, vervellen en dan verpoppen om zo roerloos te wachten op het nieuwe jaar. Sommigen leven zeer opvallend, anderen kiezen voor een strategie waar verstoppertje spelen het belangrijkste in het leven is. Drietand, Vennenbroek Opvallen betekent andere manieren gebruiken om vooral snaveltjes te weerhouden toe te happen. Kleuren die op wespen lijken helpen maar ook haarborstels zijn handig. De Drietand en de Psi-vlinder bijvoorbeeld. Als vlinder zijn het nauwelijks te onderscheiden grijs en zwart gekleurde uilvlinders. Maar als rups kiezen ze elk voor hun eigen, opvallende, uitdossing. Geel domineert bij de Psi-vlinder, oranje bij de Drietand. De laatste kiest ook voor verwarring door voor- en achterkant dezelfde kleur te geven. En allebei doen ze het met haren. Een zwarte, hoog uitstekende en wat slordig uitgevoerde kwast staat parmantig omhoog. Als een vogelsnavel z

Kraanvogels wereldwijd

 Nog even en dan klinkt het doordringende "Kruu, kruu" weer boven het oosten van Nederland. De Kraanvogels komen! Voor KNNV Drachten reden om er eens wat meer aandacht aan te geven. Niet alleen een bijna traditionele excursie naar de verzamelplaats van duizenden kranen op de velden rond het Duitse Diepholz maar ook een avond vol wetenswaardigheden over deze bijzondere vogels op 18 oktober 2012. Om deze presentatie voor te bereiden ben ik een weekend lang bezig geweest 12 van de 15 soorten kraanvogels te fotograferen. Helaas niet in hun eigen leefgebied, daarvoor zou een wereldreis langs het hart van Azië (8 soorten), Afrika (5 soorten), Australië, Europa en Noord-Amerika (elk 2 soorten) nodig geweest zijn. AquaZoo Fryslân (Leeuwarden) en het Vogelpark Walsrode(60 kilometer zuid van Bremen) boden echter de mogelijkheid om een portrettengalerij te maken van vogels die onder zo natuurlijk mogelijke omstandigheden gehouden worden. Jufferkraanvogel Europese kraaan