De zee leeft met Jan Rotgans

Wieringen `30 "Johanna II"

Het is een mooie dag in Den Oever. Op de kade een echte visserman. Ringbaardje, een blauw gebreid petje en een blik die voortdurend op de horizon gericht lijkt. Jan Rotgans is een Wieringer die zijn bakken met ijs en dagelijkse tonnen vis ingeruild heeft voor warmbloedige toeristen. Voor de kade zijn trots: de Johanna II, ook bekend als de Wieringen 130. Wij monsteren aan voor een korte ecotour met als doel om te fotograferen voor de nieuwe cursus Wad Biologie van de Seniorenacademie Hovo (Leeuwarden).

De zee leeft! begint al op de kade

Botervis

De zeepret begint al aan de kant. Drie schippers werken samen onder de vlag "de zee leeft". En dat willen ze laten zien ook. Een grote bak met zeewater (van De Groot Recreatie)  staat als een zeeaquarium opgesteld. Een mooi gevlekte schol en een kleine tong doen net alsof de blauwe bodem gelijk is aan hun vertrouwde zandbodem. Twee palingen, een botervis en een paar puitalen zwemmen rustig hun rondjes. In een hoek kijkt een zwemkrab rustig toe.

Schipper Jan zet koers naar open water

Lepelaars en aalscholvers, vanaf een varende boot fotograferen blijft lastig

Dan wordt het tijd om uit te varen richting een bedijkt eilandje. Aan de havenkant vliegt een groep steenlopers op maar de grote verrassing staat op de kruin en net boven de kabbelende golven van de Waddenzee. Honderden lepelaars staan gezellig naast elkaar. Snavel in de veren of aan de dagelijkse schoonmaak. Het is rusttijd, de vloed komt op en hun dagelijkse portie garnalen is zelfs met hun lange poten niet bereikbaar. In Callantsoog werd hun het leven zuur gemaakt door rondstruinende vossen. Hier zijn ze zelfs voor de mens onbereikbaar, alleen vanaf een boot kun je er van genieten.

"Bruine schuimalg" Phaeocystis als streep schuim op de vloedlijn

Phaeocystis  kolonie, www.jochemnet.de

Phaeocystis schuim

Ondertussen passeren we een lange streep opgeklopt schuim. Restanten van een grote bloei van een bruine, eencellige, alg die het liefst in een enorme slijmige kolonie leeft. Phaeocystis kent bijna iedereen van soms decimeters dikke lagen schuim op het strand, op zee worden de kolonies door de vloed meegenomen en komen zo ook op het wad terecht.

Het net komt naar boven!

Visdief

Aan boord merk je dat de kinderen onrustig worden. Wanneer wordt het grote sleepnet nu eens uit? Nog voordat we op de Wieringer gronden zitten is het zo ver. Jan en opstapper Joop werken meters net, een boei en een ijzeren sleepbalk over boord. Visdiefjes duiken uit het niets op in afwachting van wat er boven gaat komen.

Zwemkrabben

Jan Rotgans vertelt

Zwemkrab, begroeid met draadvormige bruinwiertjes (mogelijk Ectocarpus sp)

Garnaal met zijn twee haakvormige klauwen

Schol

Jonge haring

Puitaal

En dan hangt er een gulle greep uit zee boven de sorteerbak. Ruim honderd zwemkrabben krabbelen meteen naar de randen en worden dan verrast met een gratis maaltje spiering. Kleine naar augurk ruikende visjes zonder zwemblaas die in zee stapelvoedsel zijn voor bruinvissen, doornhaaien en schelvissen. Garnalen, jonge haring en een enkele puitaal weten te ontkomen aan de grijpgrage scharen. Op de bodem kijken enkele platvissen nieuwsgierig toe. Jan vertelt over linkse en rechtse schollen. Geen politieke voorkeur maar afhankelijk van hun draairichting na een jeugdstadium als rond visje. Ruw aanvoelende botjes liggen er tussen.

Baars, zoetwatervis. Door spuien in de Waddenzee beland

Voordat de vangst weer terug gaat naar zee valt ons oog op tientallen rood gestreepte visjes. Wat doet een baars in de Waddenzee? Helaas, het was voor hun een onvrijwillige, enkele reis richting het baarzenparadijs. Er is gespuid en zoetwatervis is letterlijk mee gesleurd naar een roemloos einde.
Ondanks deze tragedie is het duidelijk, de Waddenzee leeft! Dat blijkt wel tijdens deze bijzondere excursie met de WR130. Een absolute aanrader.