Doorgaan naar hoofdcontent

Licht op het Veen

Bijna horizontaal scheren zonnenstralen over het drijfnatte veen. Pijpenstrootje licht geel glanzend op, daartussen het zachte groen van veenmos en diepzwart water. Een venster op het verleden van de Smilder Venen lijkt wagenwijd open te staan.

Witterveld
Het Witterveld is één van de laatste nog levende hoogveenreservaten in ons land. Alleen onder strikte voorwaarden mag de slagboom en de dreigend rode vlag gepasseerd worden. Het gebied ligt direct achter de Asser schietbaan en defensie gebruikt het terrein als opvang van mogelijke afzwaaiers. Daarvoor was het laatste nog resterende veen bijna drooggelegd door gravende dwangarbeiders en opstijgende zweefvliegers. Voor de cursus Licht op het Veen (IVN Zuidlaren) werd toestemming gegeven voor een korte kennismaking met dit bijzondere terrein. Als contrast werd daarna een bezoek gebracht aan het laagveenreservaat Rottige Meente (Nije Trijne / Munnikeburen, Fryslân). Twee totaal verschillende gebieden met veen als verbindend element.

Pijpenstrootje, Witterveld

Hoogveen-veenmos, Sphagnum magellanicum, Witterveld

Kleine Veenbes, Witterveld

Soppend lopen twintig cursisten in ganzenpas door het ongelijke terrein. Gelaarsde voeten verdwijnen bijna tot aan de knie in het donkere water om vervolgens tientallen centimeters hoger op een pijpenstrootjes horst tot rust te komen. Langzaam probeert het veen zich te herstellen van diepe wonden die geslagen zijn door vervening en wanbeheer uit de vorige eeuw. Waar de veenlaag niet afgegraven is heeft verdroging toegeslagen. Meststoffen zijn ingewaaid en kapmeeuwen hebben voedselarme plassen verrijkt. Maar het veen leeft weer! In de vorige eeuw heeft de gemeente Assen oprukkende boomgroei een halt toegeroepen, het gebied begraasd en tankgrachten gedempt. Water mag blijven staan en veenmossen krijgen weer een kans. Het bordeaux rode Hoogveen-veenmos (Sphagnum magellanicum) is helemaal terug. Kleine Veenbes slierten slingeren zich tussen pollen Lavendelheide door.

De Rietvink, Rottige Meente

Schoepenrad De Rietvink, Rottige Meente

Legakkers, Rottige Meente

Hoe anders is het in het laagveenreservaat Rottige Meente. Watermolen De Rietvink, met zijn gastvrije beheerders Rolf en Lia, staat te pronken in een grauwe regensluier alsof de tijd heeft stil gestaan. Zijn wieken waken als wachters over het veen. Water mag hier volop aanwezig zijn maar het gebied moet niet veranderen in een uitgestrekte plas. Legakkers, waar eens veenarbeiders hun kletsnatte werk verrichten, blijven boven water dankzij deze molen.

Moerasbos, Rottige Meente

Rimpelende Melkzwam, Rottige Meente
Langs de randen van sloten en legakkers staan nog wat restanten van een zomerse bloemenweelde. Grote Watereppe en Moeraseppe tooien zich met droge vruchten. Zelfs het Zwart Tandzaad is al uitgebloeid. Paddenstoelen als Rimpelende Melkzwam en Moeraszwavelkop zijn overal op de venige bodem te vinden.

Rups Sneeuwbeer, op Waterzuring, Rottige Meente

Schietmot (Anabolia nervosa), Rottige Meente
Op een Waterzuringblad kruipt een dikke en door de gestage regen natte rups van een Sneeuwbeer. In het komend voorjaar zal dit bijna zwarte beestje veranderen in een oogverblindend witte nachtvlinder. Laatste Schietmotten dansen over het pad. Nog even opvallen voor een passerende partner, eitjes afzetten in het water en dan is het ook voor hun gebeurd.

Licht op het Veen, met drie avonden en deze excursie biedt een bijzondere kennismaking met een oerhollands landschap.

Reacties

  1. Jaja Kees de herfst is er weer en wat is de zomer voorbij geschoten als een speer. Maar ook dit jaargetij heeft zijn fraaie kanten al zou ik ze zo inruilen voor de eeuwige zomer. Leuk en fris fotowerk...

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Leuk blog , mooie verhalen en goeie foto's. Ik kom nog wel eens langs. Groeten Ruud

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Wederom een boeiende serie, wat is het veenmos mooi! ( en nát!!)
    gr Loes

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Hoi Kees,

    Weer eens wat anders dat hoogveen dan die laagvenen hier in de buurt!

    Groeten,
    Robert

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Dat zal een zompige wandeling gewest zijn en zwaar. Mooi die openingsfoto en ook het rode veenmos is heel fraai.
    gr Gonnie

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Hoi Kees,

    heerlijke wandeling heb je gehad en wij zien weer eens een ander gebied.
    De herfst gaat inderdaad gestaag door en geeft ons weer anderen juweeltjes
    van de natuur te zien. Die Rups Sneeuwbeer vind ik heel bijzonder zo onder de druppels :-)
    Echt weer even genieten Kees.

    groetjes, Helma

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Wat heb je weer een prachtig blog gemaakt Kees.
    Ik heb het geboeid gelezen en fraaie foto's met genoegen bekeken.
    Wat zijn er toch prachtige verhalen over de natuur te vertellen en
    mooi zoals jij ons de grote samenhang vertelt en onderwijl ook kleine
    details voor het voetlicht brengt.
    De natuur in al haar facetten, ik heb er van genoten, dankjewel!
    Natuurkieker Coby

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Dag Kees,

    Hartelijk dank voor je reactie op onze blog. Tja, het was zaterdag een regenachtige dag waardoor de excursie van mijn collega excursieleider van de Haagse Vogelbescherming helaas voortijdig moest worden afgebroken. We zijn altijd weer onder de indruk van je prachtige foto's en de fantastische veelzijdige teksten die je op je blog erbij plaatst.
    Over kennis van zaken gesproken. Ik wens je heel veel natuurplezier, ofschoon de komende periode er een is van afscheid nemen.
    Allerbeste groeten,
    André en Muriel.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Beautiful photographs, I like such unusual images. I am greeting

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Oranje boomalg

Oranje boomalg, Trentepohlia aurea Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 120 Een boom als leefgemeenschap. Alles is er te vinden, van producent tot consument. Haarwortels, knoppen en bladeren,  elk stukje boom wordt begraasd. Maar kijk eens naar een vierkante centimeter schors. Dan blijkt dat er veel meer plantaardige producenten zijn dan alleen de eik of een vleugelnoot. Eén van de meest bizarre plantjes die op schors groeit is de oranje boomalg. Stampvol worteltjeskleurstof (caroteen) lijkt deze groenalg zijn familie vergeten. Maar haal het oranje er uit en er blijft een draadvormig groen wiertje over. Op o.a. eik vindt het een ideaal biotoop om te groeien. Vergroeid met buitenste schors doet het zijn eerste best om zijn eigen kostje bij elkaar te scharrelen door fotosynthese. Luchtvervuiling had hem bijna de das omgedaan maar net op tijd werd het iets beter in ons overvolle landje. Ook een nauw verwante soort, de Portugese rode alg, breidt zich sterk uit. Niet alle

Alpenvlinders

Tschiertschen, Joch alp Bijna twee uur in de middag, de zon staat hoog aan de hemel. Even op de rug, de ogen dicht, de neus vol bloemengeuren, luisterend naar het klingelen van koeienbellen lager op de helling. Het leven is goed op de alpenweiden boven Tschiertschen. Inner Urden, Mattjischhorn, Jochalp, Ochsenalp, nu zijn het alleen nog maar vakantie herinneringen. Koninginnepage Als de ogen weer open gaan is de lucht vol gefladder. Alles beweegt, kleuren flitsen langs het zwerk. Verdwazing lijkt toe te slaan maar na even knipperen met de ogen kom je weer terug op de berg. Het zijn tientallen, nee honderden vlinders die bezig zijn met hun dagelijkse werkzaamheden. Fladderend van bloem naar bloem voor een slok nectar. Of alleen maar denken aan de verdediging van hun territorium en tegelijkertijd de dames overtuigen van hun uitzonderlijke capaciteiten. Zoals die mooie Koninginnepage die steeds maar weer op het pad ging zitten. Gele Luzernevlinder Zuidelijke luzern

Bloedzuigers, onbekend en bijzonder

Gewone bloedzuiger (Haemopis sanguisuga) met Groene Kikker (Orvelte) Bloedzuigers, alleen het woord al jaagt velen de stuipen op het lijf. Beelden van grote glibberige monsters die met honderden komen opzetten om het laatste druppeltje levensbloed op te zuigen. Voldoende reden om eens naast een boerensloot te gaan zitten en op zoek te gaan naar deze spannende creaturen. Een paar halen met een net zijn vaak al voldoende om enkele te verschalken. Gezoomde clepsine (Hemiclepsis marginata), Kardinge Wat dan vooral opvalt is dat ze wel glibberig zijn maar helemaal niet groot. Enkele centimeters, daar houdt het meestal wel mee op. Dan maar eens proberen of ze nu echt geïnteresseerd zijn in mijn bloed. Even een vinger er voor houden en ze grijpen zich met hun zuigschijf aan mond en achterlijf al snel vast. Maar in plaats van schrapen om door het vel te komen gaan ze alleen maar aan de wandel, terug naar het water.veel van onze Nederlandse bloedzuigers zijn vooral op zoek naar slak