Helgoland, leven op de rand

Leven op de rand, Drieteenmeeuwen op Helgoland

Geluk op een paar vierkante decimeter. Tientallen meters boven de woeste branding van een onstuimige Noordzee. De ene wand zacht rood natuursteen, de ander met vrij uitzicht over de golven. Als vloerbedekking slechts wat strootjes en een stukje Lepelblad, dat is waar de Helgolandse Drieteenmeeuwen helemaal blij van worden.

Helgoland, noordpunt vanaf de Klippenweg

Helgoland, een klip in de woeste branding van de Duitse Bocht met voor de kust het bijna even kleine zandeiland Düne. Op een rustige dag drie uur varen vanaf Bremerhaven maar met windkracht zes en een zware vloedstroom op de boeg kan het zo een uur langer worden. Meer dan 280 miljoen jaar geleden omhoog gedrukt door een onderaardse zoutkoepel en na de laatste ijstijd een stenen vuist in de Noordzee. Oorlogsgeweld in de 20ste eeuw betekende bijna het einde voor het slechts twee kilometer lange eiland maar Helgoland liet zich niet zomaar opblazen. Nu is het een gewild Kurort en in het voorjaar een droombestemming voor vogelaars en robbenzoekers.

Zeekoet, honderden broedende vogels bezetten elke rotsrichel, Helgoland

Zeekoet, Helgoland

Jan van Gent, reusachtige buren van de Zeekoet, Helgoland

Drieteenmeeuw, sierlijk en vriendelijk, Helgoland

Op de kaart klinkt het al veelbelovend: Lümmenfelsen, "Zeekoet-rotsen". Rond de tweeduizend paar Zeekoeten bezetten elke centimeter richel waar ze maar bij kunnen komen. De mooiste plaatsen zijn ingenomen door de steeds talrijker wordende Jan van Genten. Burenlawaai is helaas onvermijdelijk, zevenduizend paar Drieteenmeeuwen laten nadrukkelijk weten dat ook zij hier wonen. Met hun schijnbaar in inkt gedoopte vleugelpunten fladderen ze als sierlijke zeejuffers tussen de af en aanvliegende koeten. Voor het welzijn van hun eieren en jongen vormen ze geen bedreiging.

Alk en Zeekoet, tientallen meters onder de klifrand zwemmend, Helgoland

Veel zeldzamer zijn de Alken, slechts 17 paar broeden er dit jaar. Niet tussen de grote kolonie Zeekoeten maar aan de rustiger oostkant van het eiland. Met hun bizarre snavels ("Razorbill" heten ze bij onze Engelse buren) vallen ze direct op tussen de rank gesnavelde koeten.

Noordse stormvogel, Helgoland

Tegen de harde wind opboksend is het een hele toer om vanaf de bochtige Klippenweg de steile klifwand af te speuren naar Noordse Stormvogels. Met hun strak gesneden vleugels scheren ze over de golftoppen om pas bij het klif omhoog te gaan naar hun nest. Zover mogelijk verwijderd van al te opdringerige buren lijken ze echt tevreden om zich heen te kijken. Op het eerste gezicht lijken het wat plomp uitgevallen meeuwen maar de buis bovenop hun snavel verraad direct dat ze familie zijn van Stormvogeltjes en Albatrossen. Met dit bijzonder orgaan kunnen ze het teveel aan zout uit hun voedsel weer kwijtraken.

Jan van Gent op een troon van wier en touw, Helgoland

Jan van Gent, een beetje verliefd, Helgoland

Jan van Gent, er kan nog meer bij! Helgoland

Vogelaars komen toch vooral naar Helgoland voor een ontmoeting met de koning van de Noordzee. Niet Neptunus maar de Jan van Gent. Waren het er in 1991 nog maar twee paar, nu broeden er al meer dan 300 op de uiterste noordpunt van het eiland. Zware telescopen meeslepen mag natuurlijk maar inmiddels zitten ze zelfs bovenop de rots en kun je er op tien meter afstand naast gaan zitten. Alsof al die mensenogen er niet zijn gaan ze gewoon verder met hun intieme leven. Af en toe even knuffelen met hun partner of duidelijk maken aan de buren waar hun perceelgrens ligt. Ondertussen wordt eind mei nog steeds nestmateriaal aangesleept. Zeewier is natuurlijk het meest gemakkelijk te verzamelen maar als je er even je best voor doet kun je ook een vloer aanleggen van rood of blauw touw.

Grijze Zeehond, Düne (Helgoland)

Grijze Zeehond, even heerlijk krabben, Düne (Helgoland)

Gewone Zeehond, helemaal niet nieuwsgierig maar we willen toch alles zien. Düne (Helgoland)

Om al deze zeevogels te kunnen ontmoeten is het wel nodig meer dan een dag op Helgoland te blijven. Omdat de boot terug pas om vier uur vertrekt is het zeker aan te raden nog even over te steken naar Düne.
Op nog geen vijf minuten vanaf de kade stap je in een wereld van zand en grint. Grote Sterns vliegen er af en aan met vis voor de hongerige jongen, Eidereenden proberen hun kroost te bewaken tegen al te vraatzuchtige Zilvermeeuwen. Maar het zijn toch vooral de honderden zeehonden die wat slordig op de rand van zee en land een plaatsje proberen te zoeken. Bont gevlekte Grijze Zeehonden zijn duidelijk in de meerderheid. Af en toe wat ruziënd om de beste plek maar vervolgens in een heerlijke sluimer verder dromend. Stompsnuitige Gewone Zeehonden kiezen voor een wat stemmiger outfit in bruin-wit.

Tot ziens op Helgoland

Helgoland, leven op de rand. We worden uitgezwaaid door een jonge rob en schrijven weer een natuurbelevenis bij op de lange lijst van onvergetelijke momenten.