Doorgaan naar hoofdcontent

Visser van stikstof

Grote kroosvaren, in zijn blaadjes zit Nostoc verborgen,
een uitstekende stikstofvisser
Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 165

Stikstof staat bovenaan de politieke agenda. Maar waar hebben ze het over? Nitraat? Nitriet? Ammonia? Of toch dat gasvormige goedje waar we elke dag in  rond banjeren? Niet in pure vorm maar ongeveer 78% stikstof. En dat is nu net de stikstof waar niemand last van heeft want het is totaal onbruikbaar voor mens, dier en plant. We kunnen het pas gebruiken voor o.a. het maken van eiwitten als er een zuurstofatoom aan vast zit. Gelukkig is er een hele vloot van stikstofvissers die dat graag voor ons doen. De meeste kent u vast wel: de bacteriën die onder de grond wortelknolletjes vormen aan bonen-, erwten- en klaverworteltjes. Anderen doen dit met els, duindoorn en gagel. Maar de meest bijzondere vissers wonen in een exotisch varentje die inmiddels welig tiert in onze kleistreken. Grote kroosvaren kan in sloten groeien met nauwelijks opgeloste nitraten. In zijn blaadjes zitten holjes waar de cyanobacterie (blauwwier) Nostoc azollae in groeit. Korte ketentjes van cellen met hier en daar een grote cel. Dat is de stikstofvisser. Alleen zij kunnen gasvormig stikstof opnemen en via nitriet omzetten in voor de varen bruikbaar nitraat.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Oranje boomalg

Oranje boomalg, Trentepohlia aurea Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 120 Een boom als leefgemeenschap. Alles is er te vinden, van producent tot consument. Haarwortels, knoppen en bladeren,  elk stukje boom wordt begraasd. Maar kijk eens naar een vierkante centimeter schors. Dan blijkt dat er veel meer plantaardige producenten zijn dan alleen de eik of een vleugelnoot. Eén van de meest bizarre plantjes die op schors groeit is de oranje boomalg. Stampvol worteltjeskleurstof (caroteen) lijkt deze groenalg zijn familie vergeten. Maar haal het oranje er uit en er blijft een draadvormig groen wiertje over. Op o.a. eik vindt het een ideaal biotoop om te groeien. Vergroeid met buitenste schors doet het zijn eerste best om zijn eigen kostje bij elkaar te scharrelen door fotosynthese. Luchtvervuiling had hem bijna de das omgedaan maar net op tijd werd het iets beter in ons overvolle landje. Ook een nauw verwante soort, de Portugese rode alg, breidt zich sterk uit. Niet a...

Kraanvogels wereldwijd

 Nog even en dan klinkt het doordringende "Kruu, kruu" weer boven het oosten van Nederland. De Kraanvogels komen! Voor KNNV Drachten reden om er eens wat meer aandacht aan te geven. Niet alleen een bijna traditionele excursie naar de verzamelplaats van duizenden kranen op de velden rond het Duitse Diepholz maar ook een avond vol wetenswaardigheden over deze bijzondere vogels op 18 oktober 2012. Om deze presentatie voor te bereiden ben ik een weekend lang bezig geweest 12 van de 15 soorten kraanvogels te fotograferen. Helaas niet in hun eigen leefgebied, daarvoor zou een wereldreis langs het hart van Azië (8 soorten), Afrika (5 soorten), Australië, Europa en Noord-Amerika (elk 2 soorten) nodig geweest zijn. AquaZoo Fryslân (Leeuwarden) en het Vogelpark Walsrode(60 kilometer zuid van Bremen) boden echter de mogelijkheid om een portrettengalerij te maken van vogels die onder zo natuurlijk mogelijke omstandigheden gehouden worden. Jufferkraanvogel Europese kraaan...

Rupsen, verborgen of gewapend

Psi-vlinder, Berkenheuvel September is de tijd dat veel rupsen zich opmaken voor de lange winter. Stevig dooreten, vervellen en dan verpoppen om zo roerloos te wachten op het nieuwe jaar. Sommigen leven zeer opvallend, anderen kiezen voor een strategie waar verstoppertje spelen het belangrijkste in het leven is. Drietand, Vennenbroek Opvallen betekent andere manieren gebruiken om vooral snaveltjes te weerhouden toe te happen. Kleuren die op wespen lijken helpen maar ook haarborstels zijn handig. De Drietand en de Psi-vlinder bijvoorbeeld. Als vlinder zijn het nauwelijks te onderscheiden grijs en zwart gekleurde uilvlinders. Maar als rups kiezen ze elk voor hun eigen, opvallende, uitdossing. Geel domineert bij de Psi-vlinder, oranje bij de Drietand. De laatste kiest ook voor verwarring door voor- en achterkant dezelfde kleur te geven. En allebei doen ze het met haren. Een zwarte, hoog uitstekende en wat slordig uitgevoerde kwast staat parmantig omhoog. Als een vogelsnav...