Doorgaan naar hoofdcontent

Parapluutjes en Kegels

Parapluutjesmos, Marchantia polymorpha
Het is weer gelukt, we zijn een denkbeeldige tijdsgrens gepasseerd! Voor velen een moment van bezinning maar laat de blik eens omlaag gaan. Laag bij de gronds is geen sprake van rust. Er wordt gegroeid en vrucht gedragen. Parapluutjesmos en Kegelmos vragen om aandacht. Niet de eerste keer deze week want ook in Berichten van een Dodenakker werd al over deze bijzondere mossen geschreven.



Parapluutjesmos, Marchantia polymorpha

Wachten voor het spoor is aan de Onnerweg (Haren) een waar genoegen. Hang bij het voetpad even heerlijk over de slagboom, het duurt toch altijd tijden voordat het stalen monster langs raast of tuft. Kijk eens naar beneden, een oerwoud van piepkleine, bruine parapluutjes staan daar stil te pronken. Groeiend op een groen geruite flap en nog geen vijf centimeter hoog.

Sporenkapsel Parapluutjesmos
Parapluutjesmos met broedbekers

Dichterbij blijkt onder de parapluutjes een rommelige massa haren en schubben te groeien. Nog maar kort geleden hingen hier korfjes vol met sporen. Voor Parapluutjesmos is dit het belangrijkste moment in zijn leven. Vrucht dragen, je verspreiden en er voor zorgen dat nog meer open grond toegedekt wordt. Biologen noemen het een "thalleus levermos" wat zoveel wil zeggen dat het plantje geen stengel of bladeren heeft en niet meer is dan een tongvormige lap groen weefsel. Vaak getooid met ronde miniatuur kommetjes vol met snippers. Net als sporen kan elk stukje uitgroeien tot een complete plant. Groot verschil is echter dat deze "broedkorrels" een vorm van vegetatieve voortplanting zijn. Alle nakomelingen zijn dus genetisch identiek aan hun moeder plant.

Kegelmos (Conocephalum conicum) met daartussen Rimpelmos (Atrichum undulatum)

Nog niet zo lang geleden was de wereld van de Parapluutjesmossen redelijk overzichtelijk. Met kwekerijen is echter een nauw verwante soort opgerukt, Kegelmos. Vrijwel altijd zonder parapluutjes maar wel getekend met ruitjes. De `kommetjes` van Kegelmos zijn nooit rond maar half open. Ook zal je dit mosje zelden buiten tuinen, parken of begraafplaatsen aantreffen.

De winterperiode is een uitgelezen moment om klein te beginnen. Wat er bloeit is laag bij de grond te vinden en mossen en korstmossen vallen nu veel meer op. 

Reacties

  1. Hallo Kees,
    Grappige soort dat parapluutjes mos. Nog nooit gezien, maar wie weet ga ik het nu wel ergens herkennen.
    Groeten, Gonnie

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Wat leuk, parapluutjesmos! als ik dit een keer vind dan herken ik het vast wel ( hoop ik)
    Groetjes Loes

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Hoi Kees,

    laat ik toevallig ook een blogje hebben over mossen :-)
    Deze parapluutjes ben ik zelf nog nooit tegen gekomen maar reken maar dat ik mijn ogen nog beter de kost ga geven. Ik vind mossen prachtig om te zien en een uitdaging om te fotograferen :-)

    Groetjes, Helma

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Praplutjesmos ken is, maar dat ze broedbekers hebben is nieuw voor me dus zeker
    weer wat geleerd en er zelf binnenkort ook maar weer een op de knieën bij kijken.
    Natuurkieker Coby

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Hoi Kees
    Weer een leerzaam stukje ..Parapluutjes/kegels..
    Met prachtige foto's ..
    Groetjes Henk

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Hallo kees,

    Het was even zoeken, maar ik heb je blog gevonden en heb mij gelijk aangemeld als volger.
    Geweldige blog! Heerlijk om zo onze passie (de natuur en fotografie) te kunnen delen.

    Ik ga binnenkort ook even zoeken naar deze mosjes.

    Groetjes,
    Willy

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Oranje boomalg

Oranje boomalg, Trentepohlia aurea Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 120 Een boom als leefgemeenschap. Alles is er te vinden, van producent tot consument. Haarwortels, knoppen en bladeren,  elk stukje boom wordt begraasd. Maar kijk eens naar een vierkante centimeter schors. Dan blijkt dat er veel meer plantaardige producenten zijn dan alleen de eik of een vleugelnoot. Eén van de meest bizarre plantjes die op schors groeit is de oranje boomalg. Stampvol worteltjeskleurstof (caroteen) lijkt deze groenalg zijn familie vergeten. Maar haal het oranje er uit en er blijft een draadvormig groen wiertje over. Op o.a. eik vindt het een ideaal biotoop om te groeien. Vergroeid met buitenste schors doet het zijn eerste best om zijn eigen kostje bij elkaar te scharrelen door fotosynthese. Luchtvervuiling had hem bijna de das omgedaan maar net op tijd werd het iets beter in ons overvolle landje. Ook een nauw verwante soort, de Portugese rode alg, breidt zich sterk uit. Niet a...

Kraanvogels wereldwijd

 Nog even en dan klinkt het doordringende "Kruu, kruu" weer boven het oosten van Nederland. De Kraanvogels komen! Voor KNNV Drachten reden om er eens wat meer aandacht aan te geven. Niet alleen een bijna traditionele excursie naar de verzamelplaats van duizenden kranen op de velden rond het Duitse Diepholz maar ook een avond vol wetenswaardigheden over deze bijzondere vogels op 18 oktober 2012. Om deze presentatie voor te bereiden ben ik een weekend lang bezig geweest 12 van de 15 soorten kraanvogels te fotograferen. Helaas niet in hun eigen leefgebied, daarvoor zou een wereldreis langs het hart van Azië (8 soorten), Afrika (5 soorten), Australië, Europa en Noord-Amerika (elk 2 soorten) nodig geweest zijn. AquaZoo Fryslân (Leeuwarden) en het Vogelpark Walsrode(60 kilometer zuid van Bremen) boden echter de mogelijkheid om een portrettengalerij te maken van vogels die onder zo natuurlijk mogelijke omstandigheden gehouden worden. Jufferkraanvogel Europese kraaan...

Rupsen, verborgen of gewapend

Psi-vlinder, Berkenheuvel September is de tijd dat veel rupsen zich opmaken voor de lange winter. Stevig dooreten, vervellen en dan verpoppen om zo roerloos te wachten op het nieuwe jaar. Sommigen leven zeer opvallend, anderen kiezen voor een strategie waar verstoppertje spelen het belangrijkste in het leven is. Drietand, Vennenbroek Opvallen betekent andere manieren gebruiken om vooral snaveltjes te weerhouden toe te happen. Kleuren die op wespen lijken helpen maar ook haarborstels zijn handig. De Drietand en de Psi-vlinder bijvoorbeeld. Als vlinder zijn het nauwelijks te onderscheiden grijs en zwart gekleurde uilvlinders. Maar als rups kiezen ze elk voor hun eigen, opvallende, uitdossing. Geel domineert bij de Psi-vlinder, oranje bij de Drietand. De laatste kiest ook voor verwarring door voor- en achterkant dezelfde kleur te geven. En allebei doen ze het met haren. Een zwarte, hoog uitstekende en wat slordig uitgevoerde kwast staat parmantig omhoog. Als een vogelsnav...