Natuurblog Natuurpresentaties

Vuurlibel Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 83 Vroeger was Nederland heerlijk overzichtelijk als het over libellen ging. Elke sloot was vervuild of lag droog en meanderende beekjes waren netjes omgevormd tot kaarsrechte kanalen. Alleen de allersterksten overleefden deze ongekende aanslag op Neerlands libellen fauna. Met watersnuffels, lantaarntjes en een enkele platbuik waren we al blij in de jaren zeventig. Veertig jaar later is het wel anders. Prachtige rombouten vliegen weer langs Drentsche Aa en Dommel, bosbeekjuffers zijn in Zuid-Nederland algemeen geworden. Maar ook buitenlanders weten de nieuwe Hollandse blauwe parels te vinden. Een paar weken geleden fladderde een schitterende vuurlibel mijn digitale brievenbus in. Ergens in Drenthe gefotografeerd maar dat had ook in Zeeuws Vlaanderen of Groningen kunnen zijn. Aan het eind van de vorige eeuw slopen de eersten over de Belgische grens. Nog geen twintig jaar later zijn honderden plassen, poelen en sloten gekol...

Populierenpijlstaart, niet de 300ste (dat was een soort langpootmug) maar wel de leukste bezoeker Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 82 Tilburg was vroeger textielstad, voor carnavalsvierders is het nog steeds "kruikenstad" maar voor ons is het bovenal de stad van de blauwe tuintjes. Bedoeld om regenwater langer vast te houden, de woonomgeving te vergroenen maar ook om lokale fauna welkom te heten. Begin 2018 verdween daarom elke niet direct noodzakelijke steen, twee regentonnen werden geplaatst, twee vijvertjes aangelegd en het asbestdak op de schuur vervangen door een fleurig vegetatiedak. Met meer dan 200 soorten planten en veel diervriendelijk groen werd ons tuintje uiteindelijk opgeleverd. Eind 2019 kunnen we de tussenstand opmaken. Onze "Hof onder de Regenboog" is een miniatuur paradijsje geworden. 365 dagen per jaar bloei en vandaag werd de 300ste diersoort genoteerd. En dat is nog maar het begin, pas vanaf mei 2019 wordt systematisch...

Klein wintervlinder, heer Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 81 Bijna elke ochtend begint met een dwaaltocht door onze tuin. Zoekend naar een fleurige inspiratie om in digitale vorm mee te geven aan mijn geliefde maar ook speurend naar verrassende tuinbewoners. Vanmorgen werd ik verrast met een herensociëteit bij de tuinlamp. Drie heren zaten in diepe rust voor zich uit te staren. Eén was verstild in gymnastische oefeningen, de andere twee keken bijna wat verlegen de andere kant op. Drie kleine wintervlinders waren kennelijk op hun nachtelijke dating avonturen verdwaald geraakt. Honderden meters van hun mogelijke schones waren ze terecht gekomen. Geen eik in de buurt, geen berk of lijsterbes waar fraaie dames zaten te lonken met wufte geuren naar passerende mannen. Plots zagen ze mogelijk een zwak lichtje, lonkend in het duister. Onweerstaanbaar werden ze er naar toe getrokken. Alle zwoele dromen verdwenen, hun doel vergeten. En zo werd het een rustige nacht en ocht...

Papiervisje Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 80 Hoog op de wand, zes poten stevig uit elkaar en zwaaiende sprieten, zat een papiervisje. Ergens in de jaren tachtig van de vorige eeuw werd de eerste met zekerheid gedetermineerd maar gegeven onze reislust zal het beestje ver daarvoor al meegelift zijn uit tropische streken. Het zijn zeer bijzondere insecten die mogelijk al honderden miljoenen jaren bestaan. Ook na het bereiken van de volwassenheid blijft het diertje vervellen, iets wat in geen enkele andere insectengroep voorkomt.. Nog bijzonderder is het ingewikkelde liefdespel van twee verliefde papiervisjes. Om elkaar heen draaiend, voortdurend elkaars sprieten betastend wordt duidelijk wat de bedoeling is. Julia moet over een webje wandelen wat haar Romeo gesponnen heeft. Daar wachten haar een paar kleine sperma pakketjes die ze met haar achterlijf kan opnemen. Papiervisjes, en ook zilvervisjes, zijn zo snel dat alleen de getijgerde lijmspuiter, ook al een exoo...

Suzuki's fruitvlieg of Aziatische fruitvlieg,  terror fly voor fruittelers Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 79 Een Suzuki was vroeger een brommer die je echt niet wilde hebben. Toen werd het een auto en nu is het een vreselijk insect waar elke fruitteler slapeloze nachten van krijgt. Vandaag kreeg ik bericht van waarneming.nl dat het monster ook in onze tuin is verschenen. Niets vermoedend had ik op 27 september om 22.22 uur een prachtig maar klein vliegje gefotografeerd op het vlinderlaken. Rode ogen, een gestreept achterlijf en een grote vlek op elke vleugel. Naamloos geland op het laken is hij, want dat is het, geïdentificeerd door specialisten als de "Terror Fly"  of zoals elke rechtgeaarde Hollander hem mag noemen: Suzuki's fruitvlieg. Familie van het bekende bananenvliegje maar alleen geïnteresseerd in rijpend fruit. Van bes tot klimop vrucht, niets is veilig meer voor deze Aziaat. Het enige wat een beetje helpt zijn grote insectennetten. ...

Muurmos met sporenkapsels Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 78 Terwijl een herfstzonnetje de temperatuur heel voorzichtig richting de tien graden duwt loop ik zoekend door de tuin. In de hand mijn camera schiet klaar maar dat blijkt niet direct nodig toen het onderwerp van deze blog zich aandiende. Een miniem plantje, blaadjes van krap drie millimeter met daarboven pluimpjes op een steeltje. Muurmos, zich vastklemmend met wat primitieve wortelachtige uitgroeisels aan keihard beton. Geen spleet of scheur, gewoon midden in een voeg tussen twee bakstenen. Misschien is er wat stof tussen het groen blijven hangen voor de broodnodige mineralen. En natuurlijk zonlicht, wat druppels water en kooldioxide om de suikerproductie op gang te brengen. Meer heeft muurmos niet nodig. Soms moet er wat strijd om ruimte geleverd worden met snel groeiende korstmossen en muisjesmos maar op dit tuinhekje heerst ultieme rust. Tijd om te werken aan de voortplanting. Sporenkapsels zijn volo...

Winterjasmijn Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 77 Vandaag de laatste van vijf blogs over ons paradijsje voor bloemen en beestjes. Het lijkt wat vreemd om nu al een winterkampioen aan te wijzen maar de struik die de prijs krijgt is dan ook een veelvoudig kampioen. De winterjasmijn bloeit vanaf de late herfst tot ver in maart. Helder gele kleine zonnetjes gevuld met licht in de donkere dagen voor en na Kerst. Van oorsprong is het een Chinees uit het midden van het grote rijk. Bescheiden als het op grond aankomt, opdringerig als de struik wat ouder wordt. Elke, niet aangebonden en overhangende tak schiet wortel en kan zo de tuin uit wandelen. Toch komt verwildering niet veel voor, daarvoor zijn ze net te traag. "Yasmin" is oud-Perzisch voor "geschenk van God" en slaat op de Arabische jasmijn. Wit bloeiend, heerlijk geurend maar nooit in de winter bloeiend. Vermoedelijk komt deze struik trouwens niet uit Arabië maar uit een landstreek rond de voet van de Him...

Middelste teunisbloem Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 76 Vijf blogs over ons paradijsje voor bloemen en beestjes. Wie de herfstkampioen zou worden is al maanden duidelijk: de middelste teunisbloem. Pas na de eerste nachtvorst hield deze nachtbloeier het voor gezien. Het blijft trouwens wel de vraag of dit de correcte naam is voor deze gast in onze tuin. Vanaf de 17e eeuw is de Amerikaanse teunisbloem verwilderd in Nederland en de meeste planten blijken kruisingen te zijn tussen de middelste en de grote. Vermoedelijk is onze plant meegelift met gekregen plantjes. Na het voorjaarsbladrozet volgde een vuurwerk in lichtgele kleur- en geurexplosies. Ruim 250 centimeter lang en meer dan een meter aan bloeiende stengels. Toen bekend werd dat dit jaar een record aantal rupsen van teunisbloempijlstaarten gevonden werd in Brabant had ik even hoop dat deze prachtige vlinder ook in Tilburg zou opduiken. Maar om dan net ons stadstuintje te vinden bleek toch een brug te ver.

Volgeling Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 75 Vijf blogs over ons paradijsje voor bloemen en beestjes. Voor het kiezen van de zomerkampioen was het een nek aan nek race tussen de bijna continu bloeiende beemdkroon of de volgeling. Het is de volgeling geworden, een nachtvlinder behorend tot de uiltjes familie maar dan in een kleinere uitvoering dan de altijd drukke huismoeder. Met de vondst van een rups, afgelopen winter, mag het met recht een bewoner genoemd worden. Bijna elke avond dat de nachtvlinderlamp brandde was er wel een volgeling present. De oranje vleugels zichtbaar bij het vliegen maar verder in bescheiden bruin gestoken. Met al die vlinderbloemen zal het steeds weer smullen zijn geweest voor deze algemene vlinder. Opvallend was dat zijn  trouwe metgezel een soort was die minder snel in deze buurt verwacht wordt. Is de volgeling als rups een echte alleseter, bij de donkere korstmosuil is dat juist het tegenovergestelde. Voor zijn rupsen is het honger lijden o...

Dotterbloem Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 74 Vijf blogs over ons paradijsje voor bloemen en beestjes. Vandaag de mooiste voorjaarsbloeier: de dotterbloem. Holwortel en vingerhelmbloem zijn prachtige pronkers maar dat is na een paar weken afgelopen. De dotter gaat voor een heel seizoen. Van maart tot mei is het een geel festijn achter in de tuin. Gigantische hoeveelheden stuifmeel lijken een heerlijke verleiding voor hommels te zijn maar onze echte "tuinsoorten", de aard- en de akkerhommel, kijken er niet naar om. En dat terwijl beiden juist in die periode aan hun gezinsuitbreiding beginnen en zich letterlijk uit de naad vliegen richting krokus en gevlekte dovenetel. Verschillende vliegensoorten zie je er wel op landen en ook mieren weten de weg naar het geel te vinden. In de andere seizoenen doet deze voorjaarskampioen een stapje terug. Wat rafelig groen, half vergaan staat er bij als herinnering aan wat was maar ook weer komen gaat: een knalgeel voorjaar.

Akkerhommel op gevlekte dovenetel Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 73 Voor deze blogs is onze tuin vaak een bron van inspiratie. En dat terwijl wij geworteld zijn in een versteende stadsomgeving.  Omdat elk ecosysteem echter draait om een verscheidenheid aan planten zijn we ruim twee jaar geleden begonnen met op elke beschikbare meter een mini biotoop te realiseren. Een asbest dak werd een wilde plantentuin op schrale grond, puin van een afgebroken schuur een rotstuin en een schaduwvlak onder de laurierkers van de buren een prachtige bostuin.  Het pad naar de voordeur kreeg houtschijven ingebed in schelpen. En om zoveel mogelijk beestjes welkom te heten hebben we wat wilde planten liefdevol geadopteerd maar vooral dankbaar gebruik gemaakt van prachtige collecties van kwekerijen als de Heliant / Cruydt-Hoeck, de Hessenhof en van Donkelaar. Beestjes overbrengen hebben we alleen gedaan voor de vijvertjes. De andere, inmiddels ruim 250 soorten, zijn op eigen kracht aan...

Saguaro cactussen, eens opgevangen in Hortus Haren en nu in Burgers Desert Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 72 Afgelopen zaterdag voerde ons pad naar de Arnhemse woestijn. Voor mij was de tocht door Burgers Desert een tocht vol herinneringen. De opening door Prins Bernhard met twee kalkoengieren die wat  onwennig uit hun kistje kwamen. Maar nu ging mijn aandacht vooral naar vooral de gigantische zuilcactussen. Begin jaren negentig kwamen deze Saguaro's naar Nederland. De bouw van de Desert kas was echter nog niet afgerond en Hortus Haren bood een tijdelijk onderkomen. Sommige cactussen waren wat ontdaan van de lange reis maar de meesten keken enthousiast naar de bleke herfstzon. Vijfentwintig jaar later zijn ze fors gegroeid maar de Amerikaanse voet is nog steeds dikker dan de Hollandse kop. Voor de bezoekers is er echter niets wat herinnert aan de liefdevolle verzorging in de Groningse botanische tuin. Geen bordje met hun reisbeschrijving, zelfs de Harense woestijnkas...

Taxus, symbool van eeuwig leven voor de Kelten Natuurpresentatie in 150  woorden - dag 71 'Here Druid priests their altars placed, and sun and moon adored. A tree - the sacred Yew, symbol of immortality - Beside their altar grew . ' Gedachteloos loopt een man langs een donkergroene haag. Zijn oog mist de lichtend rode bessen, zijn oor het mythisch gefluister in de takken. Hoe anders was het tweeduizend jaar geleden. Druïde Mag Ruith kon zich verplaatsen op een wiel van taxushout. Het symbool van de zon verenigd met de boom van het eeuwig leven. Geen bron werd gebruikt zonder in diepe eerbied een taxus ernaast aan te planten. Geen plaats van rechtspraak bestond zonder dat er een oeroude taxus er zijn schaduw op had laten vallen. Geen dode werd begraven zonder hem een takje taxus mee te geven om  hem de weg te wijzen naar het hiernamaals. Twaalfhonderd jaar later werd de eerste Engelse grondwet, de Magna Charta, getekend onder een taxus. Vergeten is deze kennis, magische...

Botervis uit de digitale brievenbus Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 70 Vandaag alweer een bijdrage uit de digitale brievenbus. Ditmaal van een bekende natuurgids uit het Groningse Westerkwartier die een dagje Wad bekroond zag met wel een zeer fraaie paling. Alleen...het was geen aal. De zwarte vlekken op de lange rugvin verraden dat het een botervis is. Was de foto vanaf de zijkant genomen dan waren de botergele vlekken op wangen en borstvinnen ook zichtbaar geweest. Hoewel deze prachtige vis bij voorkeur leeft op bodems met hard substraat en schelpenbanken zijn ook de ondiepe geulen van de Waddenzee een geliefde plek. Scharrelend op de bodem kan de botervis altijd wel iets van zijn gading vinden. Een garnaaltje hier, een wapenwormpje daar. Maar ook jonge nonnetjes en kokkeltjes verdwijnen in zijn zoekende bek. Grazen kunnen ze ook. Niet van zeesla of darmwier maar armpjes van zeepokken. Rustig wachten tot de klepjes open gaan en het met kalk gepantserde kreeftje zijn graa...

Gelders "Small Barrier Reef" - Burgers Ocean Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 69 Natuurbeleving onder water is niet voor iedereen weggelegd. Maar het Gelders "Small Barrier Reef"staat elke dag uitnodigend open. Zonder duikuitrusting of snorkel en zelfs geheel droog mag iedereen ademloos staan te kijken naar het fenomenale schouwspel van een tropisch koraalrif. Met uiterste zorg en zonder schade aan kwetsbare natuurreservaten zijn minieme stukjes levend koraal getransplanteerd naar Burgers Ocean. Met geduld, kennis en liefde zijn ze opgegroeid onder de meest optimale omstandigheden. Twintig jaar later staat de Gelderse koraalzee op gelijke voet met de riffen van Bonaire, Rode Zee en zelfs zijn grote broer, het Great Barrier Reef. Steenkoralen en hoornkoralen vormen het kleurrijke decor voor honderden soorten vissen die elk hun eigen rol mogen spelen in dit unieke ecosysteem. Grote jagers wel in hun eigen territorium maar veel andere niches zijn inmiddels ...

Driehoedig eekhoorntjesbrood Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 68 Vanavond een derde blog met alweer een prachtige foto van Luit Staghouwer. Ditmaal geen insect maar een bizar uitgegroeide eekhoorn. Geen harige, kraalogige klauteraar maar een driehoedige boleet. Kakelvers, geen slak heeft er zijn rasp nog in gezet. Bij paardenbloemen zou het bandvorming zijn. Een genetische beschadiging die zorgt voor vergroeiing van een bloei stengel en vaak meerdere knoppen bij elkaar terwijl dat er normaal maar één is. Wat er bij deze zwam gebeurd is blijft gissen. Zijn het drie "knoppen" die in de zwamvlok zo dicht tegen elkaar aan lagen dat ze vergroeid zijn? Is er een beschadiging van de jonge zwam geweest waardoor de groei vervormde? Maar elke hoed is wel normaal van vorm en hoogstens een beetje kleiner. Ook lijkt het er op dat de sporenvormende en sponsachtig witte buisjeslaag onder de hoed normaal is aangelegd. In ieder geval is het een bijzonder fenomeen en mooi om dit me...

Grote groene sabelsprinkhaan, foto Luit Staghouwer Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 67 Ook voor de natuurpresentatie van vandaag een foto van Noordelijk natuurkenner Luit Staghouwer. Drijfnat, bepareld met waterdruppeltjes maar in volle glorie stond deze dame hem aan te kijken. Sabel fier naar achter, lijf op zes poten bijna strak gespannen en klaar voor actie. Niet om aan te vallen maar om elders een onbezorgd bestaan te vinden. Weg van een starende camera lens en misschien wel verder gaand met haar enige doel in dit korte aardse bestaan. Als volwassen grote groene sabelsprinkhaan draait het bij haar om voortplanting. Eerst zoveel mogelijk dierlijke eiwitten naar binnen werken om daarmee eitjes ter kunnen produceren, dan een kortstondig ontmoeting met haar sabelloze mannetje en tenslotte een gat boren in rulle aarde voor haar kostbare lading. Veel tijd heeft ze niet. Alles moet binnen een paar weken gebeurd zijn. Daarna zal ze haar moede kopje ter ruste leggen en nooit mee...

Ontwikkeling van vijf spinnendoders, 24-8-2019 t/m 3-9-2019 Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 66 Elke dag kijk ik uit naar de digitale postbezorger. En vanmorgen was het een echte topper. Luit Staghouwer, natuurkenner in Noord-Nederland stuurde mij een geweldige foto van een insectenhotel. Meestal is het niet meer dan wat hout met gaten of een paar gestapelde stenen maar hij was te gast bij een gluurhotel. Met een perspexplaat kun je volgen wat er in de aangeboden nestgangen gebeurd.  Een spinnendoder bleek dolblij met de kans om dit hotel in gebruik te nemen in plaats van zelf een gang te graven. Op 24 augustus werd de eerste foto gemaakt. Moeders was nog aanwezig en elke gang lag vol met verlamde spinnen. Vijf dagen later zijn bijna alle eitjes uitgekomen, alleen in de achterste cel is geen nieuw leven te bespeuren. Nog eens zes dagen later blijkt de eerste larf verdwenen (of uitgevlogen) en zijn alle andere veranderd in poppen, het laatste stadium van hun kindertijd. ...

Zestienstippelig lieveheersbeestje Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 65 Terwijl ik met een verzadigd  gevoel naar de afwas stond te staren klonk er wat gemurmel uit de kamer. De natuurbeleefster in ons kleine huishouden stond met haar neus bijna op de muur gedrukt. Wijzend naar een bewegend stipje van slechts drie millimeter. Een vangpotje gebruiken was een optie want die staan bij ons altijd voor het grijpen. Nog beter is om het wezentje niet te verstoren maar voorzichtig te besluipen met een enorme camera. Een korte flits en wat bleek? Het was een miniatuur lieveheersbeestje. Met stippen.nl werd eerst gekeken bij "vloeivlek" maar dat klopte niet helemaal. Waarneming.nl bracht uitkomst: het was een zestienstippelig lieveheersbeestje! Nieuw voor onze inventarisatie lijst en ook nog eens een bijzondere. Geen luizenvanger maar bij voorkeur een schimmelvreter. Heerlijke uitlopers van meeldauw staan op het menu. Als bijgerecht een beetje stuifmeel afgemaakt met een sch...

Witte kluifzwam Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 64 Genietend van de Brabantse Leemputten kwamen we gister één van de merkwaardigste zwammen van ons land tegen. Geen hoed met een steel, geen elfige bank maar een kampioen in schimmelige rimpels. De echte natuurbeleefster in ons kleine gezelschap van twee moest zelfs overtuigd worden dat het een echte zwam was. Een Fransman had er misschien wat minder moeite mee gehad. Die is gewend aan eetbare morieljes met een hersenachtig gerimpelde en geplooide bol op zijn steel. Deze kluif rimpelt alles, van steel tot vreemd hoedachtig uitstulpende bovenkant. Doel van al dat geplooi is uiteraard niet uiterlijke schoonheid. Het draait om sporenproductie. Met een zo groot mogelijk oppervlak kan een maximale hoeveelheid sporen de wijde wereld in gestuurd worden. Voor het voortbestaan van de zwam fantastisch maar ook de erboven groeiende eiken keuren het glimlachend goed. Zij leven samen met de witte kluifzwam en krijgen spontaan een dagelij...

Leemputten, Biezen-Mortel Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 63 Brabant is meer dan verdroogd, verzuurd varkensland. Voor een Noorderling ongekend mooie natuurpareltjes liggen er  met Bourgondische gulheid over uit gestrooid. Vandaag hebben we onze eerste voetstappen gezet rond de Leemputten tussen Biezen-Mortel en Landgoed Assisië. Spiegelend water op de plek waar eens ruggen braken met het uitspitten van drijfnatte leem. Tienduizenden stenen zijn van hier getransporteerd naar elke windhoek. Ruim 11.000 jaar geleden raasden hier ijzige noordwester stormen over een kale toendra. Vanaf de drooggevallen Noordzeebodem werd zand meegevoerd. De allerkleinste deeltjes werden afgezet als löss en leem, de zwaardere delen vormden metersdikke dekzandpaketten. De Brabantse löss lag eens van Eindhoven tot Udenhout. Overal lage plekken opvullend en vanaf de Middeleeuwen bouwmateriaal biedend. Het Brabants Landschap heeft de laatste leemputten weten te redden van de nivellerende ontgin...

Gallen van aardappelgalwesp op eikenwortels (Loenen, foto Rinus Baggerman) Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 62 Vandaag kreeg ik via Facebook een prachtige vraag. Er waren vreemde "truffels" gevonden door Rinus Baggerman. Onder een Loenense eik vond hij zeven  knolletjes in een door zwijnen omgewoeld stuk grond. Bruin, kogelrond met in het hart een wit bolletje. Kenners waren er al snel over eens dat het geen paddenstoelen waren en dan blijft er maar één optie over: gallen. Op Nederlandse eiken komen maar twee wortelgallen voor. De grote gallen van de truffelgalwesp (tot 80 mm) en de kleine aardappelgal (5 - 10 mm) . Na maanden groeien kruipen daar in december wespjes uit. Zonder bevruchting kunnen zij eitjes op bladknoppen afzetten. In mei komen deze uit en start de vorming van nieuwe tak- of bladgallen. Medio juli wordt het tijd voor de dames en heren aardappelgalwespen om uit te vliegen en na enige opwinding begint vervolgens de cyclus opnieuw met het afzetten v...

Boerenknoopje Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 61 Als echte boswandelaars komen wij wel eens losse stukken schors tegen. Achtergelaten door stoere houthakkers, geschild van bomen waar vooral geen boktor in mag komen. Na eerst even er onder gekeken te hebben of er misschien een salamander of pad schuilt wil het nog wel eens gebeuren dat het stuk heel toevallig bij ons in de tuin belandt. Binnen de kortst mogelijke tijd wordt deze meegebrachte gave in dank aanvaardt. Miljoenpoten en pissenbedden claimen het als hun nieuwe huis. Eventuele onderhuurders zijn echter altijd welkom. En zo kwam ik dit slijmerige sieraad tegen. Ogenschijnlijk glad maar zodra het diertje zijn kopje buiten het schelpje steekt blijkt het een miniatuur slakje te zijn. Boerenknoopjes komen overal voor en een ecologische tuin, waar wat rottend blad blijft liggen, is ideaal voor hun. Om te genieten van hun mooie tekening is het echter wel goed kijken. Groter dan een halve centimeter worden ze niet.  Wi...

"Er kan nog meer bij!" Zwarte doodgraver met een legioen liftende mijten Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 60 Verloochen nooit je afkomst werd mij vroeger voor gehouden. En dus mag ik vandaag een verhaal schrijven over een enorme snakker. Voor niet-Drenten: snakken betekent snoeven, opscheppen en alles net nog iets beter willen doen. Meestal kom je ze ergens tegen op straat maar deze viel geluidloos in de digitale brievenbus. Kunstschilder Wilma van der Vliet kwam een beest tegen die duidelijk op weg was naar de eretitel voor allergrootste dienstbaarheid. Een zwarte aaskever die totaal bedolven is onder meeliftende mijten. Je voelt het gewicht op zijn zes pootjes drukken, je hoort bijna zijn pantser kraken. Eigenlijk veel te veel maar op je "borststuk" slaan en roepen: "zie mij eens" voelt toch wel heel fijn. Hoever hij al gestrompeld had vertelt het verhaal niet. Wilma zag hem weglopen van een spitsmuis kadaver. Daar zal hij verrast zijn met ee...

Plooivlieswaaiertje, Tilburg Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 59 Mijn eerste serieuze paddenstoelenexcursie zal ergens begin jaren zeventig geweest zijn. Als lid van de Chr. Jeugdbond voor Natuurstudie was het traditie om elke herfst een aantal bijzondere gebieden te bezoeken. Lange lijsten van gevonden zwammen werden vol geschreven. Van aardster tot zwavelkop, van berkenzwam tot collybia. Meer dan veertig jaar later is er een opvallend paddenstoeltje die er toen nog niet was maar nu op de zandgronden overal gevonden kan worden. Het plooivlieswaaiertje landde in 1989 in ons land. Waar deze plaatjeszwam vandaan kwam? Geen idee, overal op het noordelijk halfrond was het als primaire afbreker actief op afgevallen beuken- en hazelaartakken. En heel vreemd, in Nederland heeft het plooivlieswaaiertje een voorkeur gekregen voor berk en lijsterbes, twee niet verwante boomsoorten. Geruisloos heeft deze vreemdeling zo een eigen plaatsje gevonden. Geen Hollanders er uit gedrukt maar z...

Harig knopkruid Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 58 Van de huidige Amerikaanse president kunnen maar weinigen echt blij worden. Opgeblazen, brallend en een roeptoeter die zich zelf bijzonder groots vindt. Hoe anders zijn de blije Amerikanen bij ons in de straat. Bescheiden, klein en zelfs bij het grauwste weer nog steeds stralend aanwezig. Harig knopkruid kwam ergens in de 19e eeuw als verstekeling uit Midden- en Zuid-Amerika in Europa terecht. Meer dan 125 jaar later is het plantje wereldwijd te vinden. En toch is het plantje altijd bescheiden gebleven. Gewoon tussen trottoir en klinker gekiemd, in een maand uitgegroeid en nu volop bloeiend. De bloemetjes zijn nauwelijks groter dan een halve centimeter en vallen alleen maar op door het mooie contrast tussen de witte lintbloempjes en de gele buisbloemen. Over een paar dagen zal er zaad gevormd worden en dan is het afscheid nemen. De knopkruidjes sterven maar weten dat hun nakomelingen volgende weer als blije Amerikanen de...

Beukenvouwmot Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 57 Iedereen kent origami als Japanse vouwkunst. Van wegvliegende kraanvogel tot ontluikende kersenbloesem. Alles lijkt mogelijk van een simpel stuk papier. Vaak wordt inspiratie in de natuur gevonden terwijl juist daar vouwkunst niet veel meer is dan wat gefröbel in de marge. Teruglopend vanaf het station kwam ik weer zo'n mislukte vouwkunstenaar tegen. In een beukenhaag hing een verlaten woning van de beukenvouwmot. Het rupsje of een pop zat er niet meer in en anti-kraak was niet nodig want het blad valt toch over enkele weken af. Maar mislukt....eigenlijk doe ik daarmee dit mini vlindertje tekort. Het heeft niets meer gedaan dan lekker eten van het beukenbladmoes. Toen alles op was is het de onderkant van het blad die zelf een enkele rechte vouw gemaakt heeft. Feitelijk een dood velletje wat een beetje gekrompen is. In ons land komen tientallen van deze vouwmotten voor. Soms enkele soorten tegelijk op één boom maar vaak a...

Goudoogje - Chrysoperla carnea s.l. Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 56 Begin november. Het wordt steeds rustiger in de tuin maar er zijn nog steeds leuke insecten te zien. Gaasvliegen bijvoorbeeld. Een enkeling is 's nachts buiten bij een tuinlamp te vinden maar de meesten zitten inmiddels binnen. Terwijl de zomergeneratie heldergroen gekleurd is zijn deze overwinteraars gevlekt of zelfs lichtbruin. Grote vraag blijft altijd hoe deze beestjes te benoemen. Wat blijkt? De meest algemene gaasvlieg in Nederland is het goudoogje. Dit is echter een complex van zeer nauw verwante soorten die ondanks een vrijwel identiek uiterlijk genetisch totaal geïsoleerd zijn. Niet omdat ze net wat anders gebouwd zijn maar omdat ze anders "zingen". Charles Henry (Colorado State University) heeft ontdekt dat mannetjes en vrouwtjes elkaar herkennen doordat ze met hun achterlijf exact dezelfde trillingen kunnen maken. Maar om de trilling waar te kunnen nemen gebruiken ze geen flapor...

Veldsalie, stijl en tweespletige stempel klaar om hommels te begroeten Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 55 Eens, lang geleden leerde ik over de bloemetjes en de bijtjes. Het was de tijd van de vrije geesten maar dat had het onderwijs nog niet echt bereikt. In meer letterlijke zin kwam ik jaren later een bioloog tegen die het eens wilde gaan uitzoeken. Passend bij ander onderzoek aan de Groningse universiteit koos hij voor hommels en ging aan de slag met de meest vernuftige, zelf gebouwde apparatuur. Klaas Brandjes rekende het gewicht uit wat bijvoorbeeld een akkerhommel zou moeten hebben om de stijl van een saliebloem naar beneden te brengen. Alleen dan kan deze prachtige plant het meegebrachte stuifmeel van de rug van een hommel vegen. Daarvoor moet de hommel op de onderlip van de bloem landen en zoveel druk uitoefenen dat de hefboom in werking treedt. Voor de hommel is dit trouwens totaal niet interessant. Zij komt voor nectar die diep in de bloem aangeboden wordt. Klaas ...

Snorzweefvlieg, man Natuurpresentatie in 150 woorden - dag 54 Als jonge man was ik  trots op mijn magere snorretje. Bij elke snorrenwedstrijd zou ik echter direct uitgeschakeld worden. Krullen draaien was onmogelijk en een druipsnor was het ook al niet. De heer die vandaag onze herfstpompoenen bezocht heeft er echter geen weet van dat hij altijd met een snor rondvliegt. Niet alleen in zijn naam maar ook op de slanke rug geschilderd. Dat het een heer is zie je aan zijn enorme ogen die elkaar boven op de kop raken. Vrouwen moeten het doen met een veel bescheidener kijkapparaat. Deze snorzweefvlieg is op zoek naar laatste bloemen. Steeds als hij geel ziet moet ze even proeven met zijn gevoelige stampertje. Een pompoen zal echter geen nectar geven. De suikers die er in zitten kan hij niet opnemen omdat daarvoor iets onmogelijks gedaan zou moeten worden. Bijten en kauwen komen in zijn bescheiden woordenschat niet voor. Maar gelukkig voor hem is er nog voldoende bloei in ons stads...