Natuurblog Natuurpresentaties

Flap-necked chameleon - Waterberg (Zuid-Afrika) Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 114 Ontmoeting -contact - verbinding. Drie warme woorden aan het eind van 2019 geschetst in drie blogs met elk een eigen beeld. Het was 8 mei 2019. Na twee nachten wildernis op de top van de Soutpansberge rijden we richting de Waterberg in de Limpopo provincie. Voor ons op de weg zien we een gedaante heel voorzichtig oversteken. Voetje voor voetje, twijfelend, tastend stappend. 'n verkleurmannetjie !'. Meteen trap ik op de rem, stuur naar links de berm in en spring de auto uit. Terug rennend kom ik hijgend bij onze voetganger aan. Met zachte hand breng ik hem in veiligheid en laat hem mijn natuurbeleefster ontmoeten. Knikkebollend maakt hij contact en gaat voorzichtig op verkenning uit. Er ontstaat verbinding, zij probeert zich in te leven in deze prachtige kameleon. Voorvoelt zijn wensen en steekt haar hand uit om zijn contact met haar nog intenser te maken. Met de woorde...

Populierenpijlstaart - Tilburg Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 113 Ontmoeting - contact - verbinding. Drie warme woorden voor de drie laatste dagen van 2019. Geschetst in drie blogs met elk een eigen beeld . Het was 25 augustus 2019. Een warme zomeravond in ons ecoparadijsje. De nachtvlinderlamp verlichtte een wit laken. Een grote vlinder landde op één van de gekromde boomstammen die gezamenlijk onze pergola vormen. Zijn pak bestond uit verschillende tinten bruin gemengd met grijs. Een uitgestoken hand werd voorzichtig aanvaard. Eerst één, toen twee en al snel volgden alle pootjes in een eerste contact. Stil genietend van de warmte stond hij stil,  de vleugels in volledige rust gespreid. Geen woord werd er gesproken, geen levensverhaal gedeeld. Waar hij vandaan kwam blijft onbekend. Hoever hij heeft moeten vliegen? Het is minstens vijfhonderd meter tot de dichtstbij staande populier of wilg waar hij als rups had kunnen opgroeien. Een populierenpijlstaart in...

Ssbelsprinkhaan, mannetje (Catoptropteryx aurita)  - Kruger NP  (Letaba) Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 112 Ontmoeting - contact - verbinding. Drie warme woorden voor de drie laatste dagen van 2019. Geschetst in drie blogs met elk een eigen beeld . Ontmoetingen tussen mens en natuur laten zich niet regisseren. Het gebeurt plotseling, twee totaal niet verwante soorten staan oog in oog met elkaar. Kijken verwonderd naar elkaar. Wie ben jij, wie ben ik samen met jou? Vaak blijft het bij kijken, soms wordt er uitgereikt naar elkaar. Een kat die voorzichtig een pootje uitsteekt, een mens die met een hand uitreikt. Kijkend naar deze foto voel je bijna wat er gebeurt. Het was 2 mei 2019. Hij kwam aangevlogen op een warme najaarsavond in Kruger Nationaal Park. Landde bij een lamp en ontmoette daar een mens. Beiden zien en voelen elkaar voor het eerst, zijn pootjes voelen de warmte van haar hand, zij probeert haar vingers ontspannen te houden. Voor hem een ont...

Halsbandparkiet Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 111 Voor velen is een stadswandeling begeleidt door schreeuwend groen een dagelijkse gebeurtenis. Maar voor ons provincialen is het toch elke keer een bijzondere moment als er boven de straat verschillende groepjes halsbandparkieten langs vliegen. Steeds drie of vier in strakke formatie. Luid schreeuwend, in groen verenpak en de lange staart fier naar achteren uitstekend. Ruim veertig jaar geleden kwamen papegaaien in Europa alleen voor in vogelparken en vogelkooitjes. Toen ontsnapten, al of niet een beetje geholpen, een aantal halsbandparkieten. Inmiddels zijn het er al meer dan tienduizend die met name in het westen en de stad Groningen zich een vaste plek in de stadsvogel stand verworven hebben. Of al deze exoten ooit een strenge winter zullen overleven blijft de vraag. Het is wel warmer tussen al dat steen en er wordt op veel plaatsen gevoerd maar van oorsprong is het een bewoner van tropisch Azië en Afrika....

Hazelaar Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 110 Eens, lang geleden in een land ver van hier leefden vele van de wind. Groot of klein, eens waren ze ontstaan dankzij de wind. In die tijden was ons land nog bedekt onder ijzingwekkend diep zeewater. De Mosasaurus jaagde er op een plek die we nu kennen als de Pietersberg. Drijvend in sloten of groeiend in vochtig-warme wouden waren er al enkele die voor hun nageslacht de hulp inriepen van zespotigen maar hun tijd zou nog komen. Tachtig miljoen later zijn de overlevende nazaten van de windbestuivers bekend als dennen, lariksen, een enkele cycaspalm en een ginkgo die vergeten is uit te sterven. Maar er zijn ook nieuwe windliefhebbers op het toneel verschenen. Machtige eiken en beuken maar ook wat bescheidener leden van de berkenfamilie. Elzen, berken, haagbeuken, hopbeuken en hazelaars. Aan de laatsten is de eer te beurt gevallen om elk kalenderjaar af te sluiten en het nieuwe jaar te beginnen met geel stuivende heren en ...

Plantenjacht - driestromenwandeling vanaf Moergestel (van boven naar beneden: links fluitenkruid, scherpe zegge, paarse dovenetel; midden witte dovenetel, rechts scherpe boterbloem, klein  kruiskruid, vogelmuur Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 109 Elke natuurliefhebber kent het wel: de tuinvogeltelling en de tuinvlindertelling. Maar inmiddels wordt het ook een mooie traditie om tussen Kerst en 3 januari op plantenjacht te gaan. Even heerlijk uitwaaien na het zware tafelen of een nachtje gezelligheid en een uur lang elke soort bloeiende wilde plant te noteren. En het leuke is dat je zelf je eigen route mag bepalen. Een park, een boswandeling of zoals wij een driestromenwandeling, elk gebied heeft wel wat te bieden. Zeker met deze groene Kerst is het een feest om te mogen inventariseren. Geen moeilijke soorten, alleen maar makkelijk herkenbare soorten zijn nu te vinden. Paarse en witte dovenetel, madelief en klein kruiskruid vieren nu feest alsof de lucht nog ...

Snorzweefvlieg gevangen door venstersectorspin Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 108 Eerste Kerstdag, "vrede op aarde, in de mensen een welbehagen" wordt weer veel gezongen. Onze miljarden medebewoners van deze aarde hebben echter helemaal geen behoefte aan menselijk behagen. Ze dragen de last van verzuring, verdroging, ontbossing of vrezen een kogel omdat ze valselijk beschuldigd worden van de achteruitgang van onze weidevogels. En vrede op aarde? In onze tuin valt weinig te merken van het vreedzaam samenleven van het lam en de leeuw. Enkele dagen geleden was er zelfs een macabere dans te zien. Een snorzweefvlieg was tegen een draad van een spinnenweb gevlogen. Haar bewoonster, een venster sectorspin, dacht niet aan een goed gesprek of even een moment intens contact. Voor haar luidde de etensbel. Terwijl de zweefvlieg haar laatste pogingen deed om weg te vliegen begon zij hem al in te spinnen. Steeds sneller ronddraaiend en met elke beweging de vlieg ver...

Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 107   Kerstavond. Traditie getrouw wordt dan het Kerstverhaal gelezen. Een man en een zwangere vrouw die overnachten in een stal met een os en een ezel terwijl de herders bij hun schapen in het veld bleven. Hoe zou dat 2020 jaar geleden in Nederland geweest zijn? Schapen graasden toen al drieduizend jaar op heidevelden. Maar overnachten onder een winterse sterrenlucht zal er zeker niet ingezeten hebben. Daarvoor was hun mest te kostbaar en dus was het elke dag heen en weer trekken tussen hei en potstal. Ossen werden door de Romeinen gebruikt als trekdier. Ver daarvoor werden runderen al gehouden voor melk en vlees. Ezels zullen er echter niet geweest zijn. Deze Aziatische paardachtigen werden zesduizend jaar geleden in Noord-Afrika voor het eerst gedomesticeerd. Rond de tijd van het Kerstevangelie werden ze in China voor het eerst als lastdieren gebruikt. Leuk om zo eens deze Kerstsymbolen in historisch perspectief te plaats...

Gaspeldoorn Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 106 Op deze eerste Kerstvakantiedag reed ik met mijn bonuszoon op de rondweg om Eindhoven. Het was voor de verandering eens zo rustig dat het geheel verantwoord was om afgeleid te worden door een tientallen meters lang gouden lint. Stevige, donkergroene struiken getooid met goudgele bloemen. Elk jaar laat ik me verrassen door de gaspeldoorn. In mijn geboortestreek kenden we alleen zomers bloeiende brem en ik herinner mijn verbazing toen ik voor de eerste keer winterse gaspeldoorn zag bloeien bij de Posbank. Voor mij is deze stekelstruik verbonden met de steile klifkusten van Bretagne en Wales. Scheef gewaaid door zeewind en een ondoordringbare barrière vormen tussen steile afgrond en wandelpad. Het is echter een soort die tot ver in Nederland wild voorkomt. Wel bij voorkeur op beschutte plaatsen zoals zuidhellingen en duinvalleien waar al te strenge, en steeds zeldzamere, vorst geen grip kan krijgen op de bloesems. Het ...

Bosspartelworm, Tilburg Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 105 Regenwormen zijn voor vissers een niet te versmaden aas maar voor anderen zijn het vieze glibbers. Zonder regenwormen is onze bodem echter een doodse bedoening. Afgevallen blad wordt veel minder verteerd, er worden geen luchtige gangen meer gegraven en mollen sterven een dramatische hongerdood. We zien het dagelijks bij met drijfmest volgeplempte en dicht gereden "weilanden". In onze tuin mag de regenworm echter zijn gang gaan. En om ze goed op weg te helpen zorgen we geregeld voor een gevarieerd diner met als hoofdgerecht half verteerd beukenblad. Vooraf krijgen ze wat er dat seizoen voorhanden is en als dessert wat overtollige waterpest uit het kleine vijvertje. En dat levert nu al buitengewoon leuke soorten op. Wie er al waren zullen we helaas nooit weten maar afgelopen zomer ontdekte wormenkenner Anne Krediet een wel heel vreemd exemplaar tussen mijn foto's. Een bosspartelworm!  Met zij...

Krulmos, Tilburg Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 104 Voor een mier moet onze tuin een woest berglandschap zijn. Het diepste punt ligt tientallen centimeters onder water, tussen de puinbergtuin en het op 250 centimeter hoogte gelegen plateau gaapt een wijde kloof van zeker twee meter. Vandaag heb ik de mier gevolgd en een blik over de rand van het plateau geworpen. Voor ons mensen is het een daktuin met een zeer gevarieerde, deels wilde, vegetatie van o.a. stengelomvattend havikskruid, muurpeper, geraniums en mantelanjer. Stampvol kiemplantjes en overal uitgebloeide zomerzonnetjes. Maar mijn blik werd vooral getrokken door letterlijk honderden krulstaarten. Een beetje rood aangelopen en uitlopend in kleine, licht gebogen gele doosjes. Bij de aanleg in april 2019 zouden wat sporen meegekomen kunnen zijn maar deze massale groei duidt eerder op een pionier die vanuit de lucht geland is. Vroeger kende ik krulmos vooral van brandplekken waar wat houtskool is achtergebl...

Heggenmus, Tilburg (foto Anouk Stolte) Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 103 Een willekeurige stad in Nederland. Mensen vliegen ogenschijnlijk ongericht alle kanten op. Verkeer raast langs. De wind speelt het tornado spel om hoge gebouwen. De wereld lijkt van steen. Maar wie het wil zien merkt dat we slechts gasten zijn tussen alle andere wereldbewoners. Tussen stoeptegels bloeit harig knopkruid, roodborstjes en koolmezen zingen zelfs op 20 december uit volle borst. En daar tussendoor, nu nog heel bescheiden maar volgende maand nadrukkelijk aanwezig, scharrelt een heggenmus. Een hekpaaltje dankbaar aanvaardend als markant punt op de grens van zijn territorium. Wetend dat er overal spinnetjes en larfjes te vinden zijn om straks met een volle maag de afkoelende nacht in te gaan. Voor hem is dit geen domein van mensen maar een plek waar voedsel te vinden is, waar een heg uitstekende nest gelegenheid biedt en overal schuilplekken zijn als grijpgrage sperwerklauwen ...

Ondergestoven oeroude eik - Loonse & Drunense Duinen Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 102 De Loonse en Drunense Duinen. Samen met het Kootwijkerzand en het Aekingerzand behorende tot de grootste, nog resterende stuifzandgebieden in Nederland. Toch is het nog maar honderd jaar geleden dat we door overbegrazing overal in Nederland stuivend zand konden ontmoeten. Schapen en runderen trapten hei en bos steeds verder open tot uiteindelijk het onderliggende zand letterlijk bloot kwam te liggen. En daarna kon de wind gaan boetseren. Eerst het lichtste zand opnemend, wegblazend en bij de eerste hindernis weer laten vallen. En dat waren vaak bomen zoals deze oeroude eik. Steeds meer zand hoopte zich tegen de stam op tot uiteindelijk alleen de kroon nog boven het nieuw gevormde duin uitstak.Hoe oud deze begraven eik is blijft nog wel even bewkend. Wat we wel weten is dat hij Napoleon gezien heeft en er misschien al was ten tijde van Willem van Oranje.In Appelscha is bij...

Zwarte trilzwam, Wilhelminapark (Tilburg) Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 101 Op 12 december was het geel gesnotter in mijn blog. Vandaag een andere bizarre winterzwam. Tijdens wandelingen door Tilburg kwam ik ze overal tegen. Een gevelde stam, meestal linde, en daarop zwarte dropjes. Wat vervloeid, in elkaar overlopend en glanzend in het winterse licht. Ergens in het gesneuvelde boomlijk is soms al jaren de zwamvlok druk bezig met verteren van hout. Dat is immers waar alleen paddenstoelen goed in zijn. Op het moment dat de meeste zwammen het voor gezien houden besluit de zwarte trilzwam om vruchtlichamen te gaan vormen. Geen steel, geen plaatjes of gaatjes maar gewoon een gummi dropjes. In de glimmende laag zitten minuscule kroontjes verborgen. Elk met op hun kopje vier steeltjes met daarop een spore. Regendruppels of passerende dieren mogen ze meenemen en later ergens loslaten. Veel van deze sporen zullen nooit ontkomen, enkelen vinden een stronk waar ze kunnen...

Olifantspitsmuis - Leshiba (Zuid-Afrika) Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 100! Honderd dagen achter elkaar is het gelukt om elke dag een blog te schrijven. Nog geen half jaar maar toch een prachtige gelegenheid om eens de persoon te bedanken die mij steeds weer stimuleert om door te gaan richting 365 blogs: mijn lieve echtgenote Annelies. Voor haar zet ik vandaag haar leukste beestje van 2019 in het zonnetje. Gezien op ook nog eens de meest romantische locatie van onze huwelijksreis: Leshiba. Het is een olifantspitsmuis. Geen muis en geen spitsmuis maar behorend tot een geheel eigen groep van Afrikaanse zoogdiertjes. Met hun lange snuit zijn ze uitstekend uitgerust om insecten te vangen maar ze lusten ook zaden. En dat bleek toen we een droog biscuitje verkruimelden bij onze stenen bank. Uitkijkend over een diepe kloof in de Soutpansberge kregen we beide avonden bezoek van dit geweldig leuke beestje. Rustig knabbelend en niets aantrekkend van twee verliefde me...

Winterbloeiende dotterbloem Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 99 In onze tuin zijn bijna alle dappere doorbloeiers in rust gegaan. Maar vanuit het ijskoude vijverwater verscheen plots een groene uitloper. Bovenaan een steeds dikker wordende knop en dit weekend was het zo ver. Dotterbloemen bloeien meestal vanaf maart-april maar soms wil er wel eens een uitbundige bloem de winter begroeten. Bestuivers zijn er niet en waarom dan toch deze inspanning? Dat blijft een raadsel. Wat wel duidelijk is dat met het warmer worden van de winters er steeds meer planten ook in december bloeien. Madeliefje, klein kruiskruid en vogelmuur zijn soorten die rond de 31ste voor de top drie zullen gaan bij de eindejaars plantenjacht. En dat zal nog best spannend worden want elk jaar worden er meer soorten gevonden. Op de website van Floron kun je de resultaten 2018 downloaden. Zelf ook eens meedoen? Loop tussen 25 december en 3 januari een zelf gekozen route van een uur en noteer wat je...

Oorworm, man Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 98 Zelfs als je geen fervente doe-het-zelver bent ontkom je niet altijd aan het nodige knutselen. Zo moest er vandaag een slaapbank in elkaar gezet worden. Uiteraard in lichtgroen en passend bij het huiselijke levende groen. Uit het kistgedeelte kwam plotseling enige beweging. Snel, kronkelend, rennend om weg te komen. Geen slang, geen huisspin maar een oorworm die dacht een heerlijke overwinteringsplaats gevonden te hebben. En dan plotseling ontwaakt bij een bioloog! Een grote, magere graaihand greep hem bij de lurven, sprak onbekende woorden en vervolgens werd er ook nog ongevraagd gefotografeerd. Zijn trots kwam geweldig in beeld, een prachtige gekromde tang waarmee hij een paar weken geleden, vlak voor de lange slaap, geïmponeerd had. Maar voor hem werd het goed toen hij een nieuwe overwinteringsplek aangeboden kreeg. Onder een mooie steen, lekker warm tegen het huis. En volgend voorjaar wordt het smullen voor onze...

Bijschrift toevoegen, foto Niels Kimpel Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 97 Tijdens de laatste Veldcursus Flora Fauna kwam uit een bodemmonster een bijzonder fraai miniatuurtje gewandeld. Acht pootjes, een geleed achterlijf en twee scharen dreigend vooruit gestoken. Zelfs met een grootte van enkele millimeters klaar om de strijd aan te gaan. Van agressiviteit was echter geen sprake, eerder verbazing over zijn plotselinge verhuizing naar een lekker warm schaaltje onder een stereoloep. Het was een basterdschorpioen. Verwant aan de spinnen maar toch totaal anders. Net als insecten hebben ze tracheeën, een buizenstelsel waarmee zuurstof van buiten naar binnen gebracht kan worden. In de onderste schaarhelft zit een kleine gifklier waarmee het snelle springstaarten kan verlammen en klaart kan maken voor een hapklare brok eiwit. Basterdschorpioenen komen overal voor maar worden zelden gezien

IJsvingertjes, een prachtige slijmzwam Foto Jarno Grimme Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 96 Er is weer opwinding in het land. De Kerst nadert, de temperatuur buiten zakt, het weerbericht rept over natte sneeuw en meteen stijgt de gevoelstemperatuur. En juist op dat moment valt er een digitale enveloppe in de even digitale brievenbus met daarin...een enorme hoeveelheid ijzige vingers. Geen lugubere vondst maar een foto uit Drenthe van één van de meest vreemde slijmzwammen. Na een periode kruipen en smullen van krakend verse bacteriën werd het tijd om te denken aan overleving en voortplanting. De stekelig witte bol op de foto zit vol met sporen die de komende, al of niet werkelijke, Kerstkou kunnen overleven. IJsvingertjes zijn vooral te vinden op naaldhout stronken. Nooit zo algemeen als de knalgele heksenboter of de "blote-billetjes-slijmzwam" op loofhout en dus een leuke waarneming. Maar op de verspreidingskaart zijn er van Ter Apel tot Bergen op Zoo...

Judasoor Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 95 Onze tuin blijft verrassend. Onder een mantel van overhangend tijm groeien enkele bruin flaporen  op een houten boeiboord. Slap, wat flubberig  en helemaal kaal. Als gezwam horen ze slecht, beter gezegd ze zijn stokdoof. Hun binnenzijde is bezet met een sporen vormende laag, de buitenzijde dient alleen voor steun. Als judasoren staan ze in de paddenstoelenboeken. En inderdaad, ze zijn vernoemd naar Judas Iskariot die zich na zijn verraad van Jezus aan een vlierstruik verhangen zou hebben. Hoe dat in zijn werk is gegaan vertelt het verhaal niet. In Israël groeit onze vlier niet en 75 kilo mannenvlees kan een vliertak echt niet dragen. In onze tuin groeien de flaporen op eikenhout en na wat studie blijkt dat ook een uitstekend substraat om af te breken. Uiteindelijk zal dus ons boeiboord tot stof wederkeren dankzij Judas.

Gele trilzwam Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 94 Het is december en dat betekent weer tijd voor snotterbellen. Geel, zacht en kneedbaar. Wel zijn ze uiterst besmettelijk maar niet voor ons. Ze zijn dan ook niet het gevolg van een rondwarend verkoudheidsvirus maar een bizarre schimmel die altijd te vinden is op en rond eiken. Vooral na een paar winderige dagen ligt de grond onder eiken soms bezaaid met deze, wat hersenvormig gedraaide gele klodders. Wat meewarig kunnen we er op toe kijken. Hoge bomen vangen veel wind en dat waren ze vergeten. Maar inmiddels zijn hun sporen wel de wijde wereld in gewaaid. En hogerop zoeken? Dat doen niet zij maar de paarse eikenkorstzwammen waar ze op parasiteren. Eigenlijk mogen we ze wel beschermengeltjes van eiken noemen. Het woekerend gezwam in jonge twijgjes wordt zonder pardon aangepakt. Verstikt en leeg gezogen blijven de dode, onschadelijk geworden schimmeldraden van de korstzwam achter na een woeste aanval van de gele tril...

Springstaarten, 10 december, Tilburg linkerkolom: boven Dicyrtomina fusca, onder Allacma fusca middenkolom: boven Entomobrya multifasciata, midden (superklein) Dicyrtoma ornata, onder Heteromurus major rechterkolom: boven Dicertomina saundersii, onder Dicertomina ornata (met dank aan Jan van Duinen voor enkele determinaties) Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 93 De zon schijnt maar de temperatuur kruipt maar langzaam omhoog. Bijen, vliegen, vlinders, alles is in diepe rust. Maar schijn bedriegt. Achter schorsplaatjes is het een drukte van belang. Een spectaculaire, kleurrijke miniatuurwereld rent, springt of duikelt over elkaar. Welkom in de wondere wereld van de springstaarten. Geen insecten maar er wel nauw aan verwant. Voor hun is herfst en winter een tijd van overvloed. Afstervende planten en schimmels zijn voor hun lekkernijen. Voor ons mensen zijn ze bijna te klein om te zien. De meesten nauwelijks een millimeter groot, enkelen wat langer. Voor mijn tuinin...

Onder water weelde, "Hof van Interpolis", Tilburg Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 92 Water, waterleven, ergens diep in ons zit nog steeds dat verlangen naar ons oermilieu. Eens begonnen als waterwezen, ons los gemaakt en een lange weg gegaan maar nog steeds worden wij getrokken naar de waterkant. En dat is precies wat één van de meest markante bedrijven in Tilburg probeert uit te stralen. Met de trein langs rijdend zie je een wijzende stenen vinger naar de waterige wolken reiken. Aan de achterzijde staan de hekken uitnodigend open om de "Hof van Interpolis" te betreden. Een tuin met een groene kraag van bomen die alleen maar lijken te dienen als omlijsting van het levend water. Rechte lijnen weerspiegelen het gebouw maar in het water mag je met je blik dolen tussen weelderige planten.  Zwevend tussen waterpest, hoornblad en vederkruid. Je vrij voelen als de tientallen stekelbaarsjes die roerloos naar boven blikken. Zij zijn gebleven, wij zijn ...

Bosrank, vruchtpluis - Noorbeek Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 91 Wandelend in het decemberse Mergelland lijkt het wel of de hellingen behangen zijn met vuilwitte bloesem. Wat vaag, vormeloos en niet echt bloemig.  Dichterbij gekomen veranderen de bloesems in pluis. Fladderend in de wind als een soort engelenhaar in de Kerstboom.Het zijn vruchten van bosrank, onze wilde Clematis. Botanisch gezien is het gewoon een klimmende boterbloem en in Limburg bijna net zo algemeen als zijn gele neefjes.De bloemen zijn kleiner en minder kleurig dan de meeste andere soorten maar dat is kennelijk geen enkel probleem voor de bestuiving. Aan één meterslange stengel kunnen honderden zaden hangen die klaar zijn om dankzij hun pluis op weg te gaan naar verre oorden. Voor nachtvlinders is bosrank een uiterst interessante plant. Zeven soorten zijn als rups aangewezen op een dagelijkse portie bosrankloof. Zes lusten voor de verandering ook wel eens gekweekte clematissoorten, bra...

Maretakken in de Adventsweken (Slenaken) Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 90 Vraag aan mij wat de mooiste tijd is om in Zuid-Limburg te wandelen en u zult verwachten dat ik een warme zwoele dag zal aanwijzen. Geurende en bloeiende  marjolein, bijzondere dagvlinders en penseelkevers zijn maar enkele van de zomerse geneugten in het mergelland. Sinds vandaag weet ik echter dat de weken rond de Kerst nog mooier zijn. En dan speciaal in het Gulpdal ten noorden van Slenaken. Tientallen maretakken, de één nog groter dan de ander, sieren daar hoge populieren. En als je er met je innig geliefde partner loopt is het absoluut geen straf om onder elke groene halfparasiet het bekende gebruik te volgen. Sinds de achttiende eeuw is maretak het liefdessymbool voor de Kerstdagen. Ongegeneerd mag er dan gezoend worden. Maar voor vergeten Germaanse volkeren was het bovenal een vredessymbool. Het was immers de godin Frigga die bepaald had dat iedereen die onder een maretak door z...

Gestreepte goudspanner Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 89 Het einde  van de herfst nadert met winterse vorst, de winter klopt aan de deur met herfstige buien. Tijd om de fotocollectie van het afgelopen jaar grondig door te nemen en te benoemen. Vandaag viel op hoe vaak de gestreepte goudspanner onze ecologische tuin bezocht heeft. Een onvergetelijk mooi diertje, licht tot goudgele vleugels met een prachtig patroon van bruine en witte, hoekige lijnen. Overdag rustend in de klimop en 's nachts landend op het nachtvlinderlaken. Dat roept bij mij meteen de vraag op waar hij of zij vandaan komt. Als rups zou hij volgens het meesterwerk van Jeroen Voogd vooral walstro en zuring eten maar dat komt hier nauwelijks voor. Jeroen maakt in "Het Nachtvlinderboek" wel de opmerking dat de soort vermoedelijk ook andere kruidachtige planten eet én overwintert als rups. Hier ligt een uitdaging voor komende dagen. Zoeken naar een spanrups met aan de buikzijde twee str...

Volvox kolonies - Micropia, Amsterdam Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 88 Vandaag de laatste van de vier columns over opvallende en leuke "vondsten" in het Amsterdamse Micropia. Aan het begin van de prachtige expositie staat een voedselweb uitgestald. Van een levende, suiker producerende cyanobacterie (blauwalg) en wat groenalgen via watervlooien en muggenlarven naar jagende stekelbaarsjes. Turend door de microscopen kwam ik opeens een zacht draaiende globe tegen. Perfect rond en daar binnen groene eilandjes. Een Volvox kolonie! Samen levende en samen werkende groenwiertjes in perfecte harmonie. Bijna een perfecte wereld, rustig ronddraaiend in een eigen tempo. Los van alles wat wij mensen op de grote globe aanrichten zweven ze in hun eigen universum. Voor vraatzuchtige watervlooien veel te groot, alleen filterende rovers als zwanenmossels kunnen hun rust wreed verstoren. Maar op het moment dat hun wereld uiteen spat zouden mogelijk enkele kleine, jonge ...

Staphylococcus aureus, Micropia  - Amsterdam Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 87 Iedereen die de Koude Oorlog bewust meegemaakt heeft weet hoe bevreesd we waren voor de vijfde colonne. In ons midden zouden ogenschijnlijk doodnormale mensen in werkelijkheid spionnen van de Russische beer zijn. Meestal "slapend" maar met een druk op de knop zou Moskou hun kunnen activeren en laten veranderen in een dodelijk gevaar. En dat is precies wat Staphylococcus aureus ook kan doen. Elk gezond mens heeft ze wel eens op hand of hoofd gehad. Gedachteloos afgewassen of in een innige kus aan je partner doorgegeven. Op een kwade dag als je eigen weerstand even terugloopt kunnen ze ontwaken. Hun stofwisseling start dan ronkend op en gemene gifstoffen worden afgescheiden die je nog zieker maken. Anti-tankkanonnen helpen niet tegen deze vijfde colonne. De besten zijn zelfs resistent tegen de meeste penicilline soorten en dragen de eretitel Multi-Resistente Staphylococcus Aur...

Aspergillus niger, Micropia - Amsterdam Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 86 Gister verscheen een eerste blog in een vierluik over Micropia. Zonder dat het bij naam genoemd wordt staat op de begane grond een prachtige foto van...de vloek van de farao. Indiana Jones en Lord Carnarvon, de ontdekker van de laatste rustlaats van farao Toetanchamon, kenden deze vreselijke maar ongrijpbare verwensing. Zij wisten wat hun te wachten zou staan zodra de steen weggerold zou worden. Het hoe en wat bleef echter lange tijd onduidelijk. Nu is bekend dat het schimmelsporen van Aspergillus niger waren die in uiterst zeldzame gevallen een vervelende longaanduiding kunnen veroorzaken. Deze schimmel bleek uitstekend te gedijen op mummies. Veel algemener is de aantasting van allerlei vruchten maar ook uien door zwarte rot. Meestal is het echter een vreedzame zwam die overal in de grond gevonden kan worden. Thuis Aspergillus niger ontdekken is simpel. Een plak verse tomaat op een schaal...

Beerdiertje als grote knuffel in Micropia met op zijn buik een microscopische opname van het levende voorbeeld (Wikipedia). Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 85 Geen beest zo algemeen als een beer. Geen beest zo goed bestand tegen de meest extreme milieu omstandigheden als een beer. En beren zien is niet voorbehouden aan politieke zwaargewichten, heel Nederland zit er vol mee. Letterlijk miljarden beren leven in ons land. Ze zijn zo algemeen dat het Amsterdamse museum Micropia er een knuffeldier van gemaakt heeft. Niet van de harige soort maar achtpotig en met een stofzuigerkop in plaats van een gebit vol scherpe tanden. De grootste soort wordt 1,2 millimeter, de kleinste 0,08 millimeter. Elk plukje mos, elke druppel slootwater zit er vol mee. Rond hompelend of zwemmend en steeds op jacht naar bacteriën of wat organische prut. Op de bijgaande foto staat op de buik van Micropia's knuffel een electronenmicroscopische opname van het echte beestje. Een oeroude lev...

Paarse schijnridderzwam Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 84 Het is de eerste dag van december. Laat in de avond zakt de temperatuur richting de min drie in het Brabantse land. Voor veel paddenstoelen was de eerste nachtvorst al genoeg om in bruine blubber over te gaan maar nu is het echt gebeurd. Maar is dat wel zo? Overal zijn nog kleine Mycena's en houtige elfenbankjes te zien. Grijze nevelzwammen laten zich ook niet kisten maar de toppers van december zijn toch de paarse schijnridders. Hoewel je ze in deze tijd overal kan tegenkomen blijven het voor mij juweeltjes in het struikgewas. Omdat er rond deze tijd weinig slakkenactiviteit is blijven ze heel lang puntgaaf. Bij voorkeur staan ze onder loofbomen in houtsingels, tuinen en lichte bossen. Hun zwamvlok heeft niets met levende bomen maar des te meer met dood blad en ander makkelijk verteerbaar en plantaardig afval. Na jaren groeien kan een enkele zwamvlok letterlijk gekroond worden met een heksenkring van...