Natuurblog Natuurpresentaties

Kleine voorjaarsuil Al eerder schreef ik over voorjaarsvlinders met als titel "een ongevleugelde dame op Vennebroek". Vandaag wordt de lamp gericht op een andere groep van duistere fladderaars: de voorjaarsuilen. Zwijgzaam zoeken zij zich een weg, vaak ongekend maar zo veel mogelijk uit het korte leven halend. Net als hun tweepotige naamgenoten bestrijkt hun kleur een volledig scala van bijna grijs en donkerbruin tot geelbruin. Pas als ze vanuit het donker tevoorschijn komen, en even bij een lamp of een verlicht raam gaan zitten, valt het op dat er vage tot zeer duidelijke vlekken op hun vleugels getekend zijn. Het zijn allen overlevingskunstenaars. Op het moment dat plant en dier nog volledig in winterrust zijn worden zij wakker in hun poppenwieg. Banen zich vanuit de humuslaag een weg naar buiten en gaan meteen op zoek naar een partner. Hoewel ze later zijn dan de Wintervlinders en de Voorjaarsspanners kunnen er nog voldoende vrije knoppen gevonden worden om hu...

Siepelveen, Zeegse Terwijl afgelopen nacht de zomertijd is ingegaan ligt er vanmorgen een dun laagje ijs op de vijver en is de Azalea bevroren. Maar de hemel is strakblauw en met het zonnetje erbij moet het mogelijk zijn om vandaag een glimp op te vangen van Heikikkers in het Siepelveen bij Zeegse. Direct na het Golden Tulip Hotel kan naast de zandverstuiving geparkeerd worden. Achterstallig onderhoud is door een groep vrijwilligers aangepakt en er is weer ruimte voor veen en zand. De eerste graafbijen vliegen over het zand maar het gaat ons vandaag om het meest bizarre amfibie van Nederland. In blauw gewaad gehuld roepen de mannetjes enkele weken om vervolgens de rest van het jaar bruin en zwijgzaam door te brengen. Het geluid dat ze in die korte periode maken is niet het traditionele kikker gekwaak maar meer een "geploep". Om het eens te beluisteren biedt de site van Ravon een mooie geluidsopname ( http://bit.ly/eMeQTU ). De zuidoever van het grote ven ligt in de sch...

Rotgans Uitgerekend twee dagen na de waarneming van een zeer zeldzame Steppenkievit bij de Ezumakeeg had KNNV Groningen een rondje vogelen Lauwersmeer gepland. En dat hebben we geweten: vanaf aankomst tot vertrek wist elke passerende vogelaar ons trots te melden dat hij (nooit een zij) DE vogel gescoord had. En nog beter: naarmate de dag vorderde nam het aantal gemelde vogelaars bij de vliegende rariteit verder af. Van "honderd" werd het "twintig". Toen wij in de loop van de middag de oostkant van het Lauwersmeer en de Ezumakeeg bereikt hadden konden we met gemak een plaatsje vinden in de rij. Te ver voor een goede foto maar wel met de middagzon op de beige veren konden ook wij de soort toevoegen aan onze "live-list". Een witte penseelstreek boven de ogen, wat hoger op de poten dan onze Kievit en vooral een stuk duffer. Pas na wat onrust onder de Slobeenden en het neerstrijken van een groepje Goudplevieren werd de Steppenkievit echt wakker. Even hip...

Fuut, Leinewijk Tussen Kropswolde en het Zuidlaardermeer ligt Leinewijk. Op de weg naar de parkeerplaats staat een man op een laddertje. Hangend op één elleboog kijkt hij door een glasloos ruitje van een gestrand plezierjacht. Wat lijkt op een éénzijdige consversatie zal vast en zeker een gesprek met de verborgen eigenaar van het bootje zijn. Alles straalt rust uit en dat geldt zeker ook voor het nieuwe natuurgebied. Loom klapwiekt een buizerd uit een boom en een  rietgors vliegt over het enige wandelpad. In de verte torent de kijkhut van het Groninger Landschap boven het riet uit, wachtend op bezoek wat op een werkdag niet komt. Aan de westkant het meer waar talingen, smienten en futen de plaats innemen van de talrijke zeilboten die er over een paar maanden weer de dienst gaan uitmaken. In de polder staat het water hoog tot groot plezier van enkele dobberende Grauwe Ganzen. Twee poetsende Grote Zaagbekken staan op het strandje waar binnenkort Tureluurs en Kleine Plevieren ron...

Broekenweering, Natuurstudie en Natuurbeheer Op 21 maart werd door de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging, afdeling Groningen, het rapport “Broekenweering, schatkamer van biodiversiteit” gepubliceerd. Van oorsprong was de Broekenweering deel van  een uitgestrekt moerasbos tussen Eelderdiep en Peizerdiep. In 2011 is het onderdeel van het natuurreservaat Peizermaden en ondergaat een metamorfose om (ook) als waterberging voor de stad Groningen te dienen. Bezoekers ervaren daarom tijdelijk het gebied als stroef. Vanaf de kleine parkeerplaats bij het oude tolhuis aan de Peizerweg zijn  rode graafmachines te zien.  Op stalen rupsen vreten zij zich een weg door de oude veenbodem. Wallen als verdedigingsmuren tegen de waterwolf worden opgeworden. Oude wegen verdwijnen en nieuwe komen.  En midden in dit geweld van cultuurtechniek bloeien paardehaarzegge en moerasstreepzaad, broeden rietgorzen en kleine karakieten en worden zeldzame paddenstoelen on...

Tussen Haren en Hoogezand, ingeklemd tussen spoorlijn en Drentsche Diep, ligt de Westerbroekstermadepolder. Hoewel het aangekocht was als laaggelegen natuurgebied door de Stichting Het Groninger Landschap heeft het inmiddels een dubbelfunctie gekregen en is ook ingericht als waterbergingsgebied. De winterse waterstand geeft de polder nu het aanzien van een groot meer. Geleidelijk zal het water zakken, venige strandjes komen boven water en er ontstaat broedgelegenheid voor een groot aantal vogels. Vanaf de Waterhuizerweg wordt het nieuwe fietspad op deze mooie zondag druk gebruikt door recreanten. Het merendeel met de blik op oneindig, gebogen over het kromme stuur van een snelle fiets. Het zijn vooral de (jongere) ouderen die, met de voet op de grond, waarderend het gebied overzien. Slechts enkelen stappen af en volgen het voetpad naar de vogelkijkhut bij het Foxholstermeer. Krijsende Kapmeeuwen, gakkende Kolganzen en zacht pruttelende Rietgorzen begeleiden de wandelaa...

Mensinge, Roden Het Landgoed Mensinge (Roden, gemeente Noordenveld) koestert zich vandaag in een hartverwarmend voorjaarszonnetje. Vandaag slaan we het Sterrenbos aan de oostzijde van de weg naar Lieveren over en beginnen de wandeling op de tweede parkeerplaats. Strakke lanen, beschaduwd door eiken en beuken, worden afgewisselend met percelen naaldhout. Aan de veenmosgroei zien we dat het slootwater hier zuur en voedselarm is. Overal waar de zon de bosbodem kan bereiken dartelen Citroenvlinders. Citroenvlinder, Mensinge Even vliegen, dan weer bijna plat op de grond om maar zoveel mogelijk warmte op te vangen. Een bijna oogverblindend citroenen- feest! Maar voor de vlinders is het een serieuze zaak. Dat zien we als er twee iets te dicht bij elkaar komen. Driftig om elkaar heen zwenkend moet toch echt duidelijk gemaakt worden dat dit stukje bos al een eigenaar heeft. Het zijn dan ook alleen mannetjes die op zoek zijn naar de mooiste plek voor de binnenkort verschijnende dames....

Gister werd op het landgoed Vennebroek een eenzame dame aangetroffen. Grijs, verfrommeld en duidelijk verkleumd was haar een tijdelijk onderkomen aangeboden in een pastic cel.  Hoewel het landgoed aan de noordkant van Paterswolde al vanaf de 17e eeuw bewoond wordt door min of meer rijkere dames (en heren) was dit toch een ander geval. Het was dan ook geen tweebenige schone maar een zespotig insect die duidelijk de weg kwijt was. Haar gebandeerde vleugelstompjes, als een oude mantel uitstaand aan beide kanten van haar lijfje, maakten duidelijk dat het een Grote Voorjaarsspanner was.   Mannetjes van deze soort hebben wel volledig ontwikkelde vleugels en gaan vanaf februari opzoek naar de rijk geparfumeerde dames. Nadat deze uit de pop zijn gekropen doen ze weinig meer dan vanaf de grond in een boom klimmen en wachten tot de mannen aan hun grote werk willen beginnen. Na een succesvolle paring worden de eitjes in de buurt van wat knoppen uitgez...

Haren, eendenkooi Sinds enkele jaren heeft het bekende Harense rondje over de Lutsborgsweg naar het Quintusbos stevig concurrentie gekregen van het uitloopgebied Oosterhaar. Geen zand maar veen bepaalt hier het landschap. Polders en moerasbosjes beheerd door het Groninger Landschap zijn versterkt met plassen en nieuwe wandelpaden. Vanuit de Klaverlaan het gebied inlopend ontstaat een indruk van een oeroud landschap. Het laaggelegen Gorecht grenzend aan de priemende vinger van de Hondsrug. Hoewel het beeld verstoord wordt door een met staal gekroonde dijk zijn de sporen van het verleden direct zichtbaar. Een vluchtige wandelaar ziet het bruine veenwater, beschaduwd door oude elzenbomen. Maar dan staat hij voor een groen bastion. Ontoegankelijk en toch zo gelegen dat je er naar toe getrokken wordt. Aan de overkant van de sloot laten zware eikenbomen hun takken vermoeid naar het water afhangen. Rondlopend komt de bezoeker bij een bijna feestelijk versierd hek. Deze schijn bedriegt ech...

Barmsijs, vrouwtje, op ons schuurdak In mijn blog schreef ik al eerder over het naderende voorjaar. Wij worden er vrolijk van, denken aan vakantie en proberen zelfs de eerste zonnestralen op onze neuspunt op te vangen. Planten en dieren hebben geen tijd voor deze fratsen. Er moet aan de toekomst gedacht worden en dat betekent eerst eten. Zondagmiddag werden we verrast door een nieuwe schoonmaakster. Een beetje beschaamd keken we toe hoe ze ons schuurdak aan een grote beurt onderwierp. Pas als het water bijna van het dak golft willen we de afvoeren wel eens openmaken maar meestal is het er een bende van bladeren, takken en andere ongedefinieerde zaken.   Voorzien van een parmantig rood petje ging  ons barmsijsje, want dat was het, met een heel klein stofzuigersnaveltje aan het werk. Voortdurend rond dribbelend werd elke ongerechtheid opgepakt en geïnspecteerd. Iets beter kijkend bleek ze haar salaris ook al geregeld te hebben: berkenzaadjes!...

Het Middeleeuwse landschap (bron: SBB infobord) Op 7 maart werd door gedeputeerde Douwe Hollinga het informatiebord over de derde fase van de aanleg Natuurgebied Midden-Groningen onthuld. Met het nieuwe Dannemeer wordt een volgende schakel in de natte as "van veen tot zee" gerealiseerd. Ecologische hoofdstructuur, waterberging en recreatie gaan hier hand in hand. De oude Fivelboezem, zoals beschreven door Abt Emo van het klooster Wittewierum (1175-1237), komt niet meer terug.  Verland door veengroei en afgedekt door klei van de vele overstromingen is dit deel van de Groningse geschiedenis definitief verleden tijd. Wat nog herkenbaar is wordt gebruikt in het nieuwe landschap. Een kwelderwal, een oude rivierbocht en vooral natte natuur met wisselende waterstanden. Om een beeld te krijgen hoe dit er in 2013 uitziet richten we vandaag onze verrekijker op het gebied ten zuiden van het Slochterdiep. Oostelijk van Schaaphok, met het kleinste...

Geel versuikerde voorjaarsbode (Rosse metselbij, Osmia bicornis) De lente nadert met rasse schreden nu de temperatuur voor het eerst weer in de dubbele getallen komt. Krokussen sperren hun bloemen gulzig open om elk zonnestraaltje op te vangen. Stuifmeelproductie komt in een hogere versnelling want nu is het tijd voor de belangrijkste moment in een krokus jaar. Het lijkt wel een staatsbanket wat aangericht wordt voor maar enkele gasten. Alles draait om de allereerste bijen. Als in een sprookje wakker gekust door de zon komen ze, stram en stijf, uit de keiharde pop gekropen. Alleen op de wereld en zonder broertjes of zusjes zoals in een gezellige bijenkorf. Opgesloten in de grond of een gaatje in muur of hout hebben ze er bijna elf maanden over gedaan om volwassen te worden. Grootste probleem is een lege brandstoftank. Alle energie is letterlijk verstookt om de gedaanteverwisseling tot gracieuze bij mogelijk te maken. Geleid door zijn vele facetogen en nog wat onbeholpen vliegen...

Elke ochtend zijn de laastste stuiptrekkingen van de winter als een witte waas over de weilanden zichtbaar. Voorzichtig kruipt de zon boven de horizon en wint voortdurend meer terrein. Het ontwakende groen betekent voor de natuur dat vanaf nu schraalhans geen keukenmeester meer is. Hormonen beginnen op te spelen en het wordt tijd om aan een volgende generatie te denken. Voor vogels is dit de meest spannende tijd van het jaar. Om dit in volle omvang te beleven ging onze reis op zondag 27 februari naar het Lauwersmeer. Terwijl de inwoners van Kronkeldörp, meestal bekend als Kloosterburen, zich opmaken voor de jaarlijkse carnaval optocht zoeft onze Ford richting Zoutkamp en de landerijen van de Kollumerwaard. Duizenden kolganzen, Brandganzen en Grauwe ganzen zijn in de lucht op zoek naar het beste restaurant. Het is er op of er onder. Grauwe ganzen De grazige weiden rond het Lauwersmeer moeten ervoor zorgen dat de vogels bijna tot aan hun snavelpunt volvet zijn. Na dit eldorado...

De kaarsrechte lijn van het Tijdenskanaal wordt verzacht door de grijze lucht. Wilde eenden vliegen verschrikt op als een groep van tien leden van KNNV Groningen hun auto parkeren bij de Wijmeersterbrug. Pal op de Duits-Nederlandse grens kiezen we eerst voor de westoever en volgen de Capitoolroute Bellingwolde. De grijpgrage vingers van de Dollard hebben hier dikke kleipakketten achter gelaten. Deze zilte historie heeft indirect geleid tot wat in later eeuwen door Westerman de “Graanrepubliek” genoemd zou worden. Herenboeren profiteerden van de gigantische winsten uit de teelt van tarwe in de negentiende eeuw. Direct na de molen van Bellingwolde valt het meteen op: de rijkdom is versteend tot stille getuigen van deze periode. Landheren in Groningse paleisjes, gedecoreerd met neoklassieke of neorenaissance gevels. Knechten in de kleinste, roodstenen huisjes. Een klein uitstapje naar de Joodse begraafplaats oostelijk van de Hoofdweg, laat zien dat ook het toenmalige ha...

Chiloe, noordkust Bijna 25 jaar getrouwd besloten we 2008 te beginnen met een cruise naar Antarctica. Helaas zouden we letterlijk strandden in het zicht van de haven. Aanmonsterend op de kleine Grigory Mikheev in de haven van Ushuaia (Tierra del Fuego, Argentinië) bleef het verdacht stil en alle vermoedens kwamen uit. Motorpech, drie dagen reparatie en vervolgens een kortstondige poging richting het ijzige continent. Tijdens de eerste landing op Hannah Point (South Shetlands) ging het weer mis. Bijna moesten we overwinteren maar als een hinkepoot wist ons vroegere Russische scheepje toch de overkant te bereiken. Twee keer Straat Hoorn oversteken in een week was geen benijdenswaardige ervaring! Met grote hulp van onze reisorganisatie Beluga Adventures (Pernis) konden we echter snel deze gebeurtenis achter ons laten. Taique, Nationaal Park Chiloe De koers werd verlegd naar Chili. Van het grootste eiland naar het op één na grootste eiland van Zuid-Amerika: Chiloe. N...