Natuurblog Natuurpresentaties

Grote Bosmuis Foto John Melis en Remco Ploeg (met toestemming gebruikt) Een jaar natuurpresentaties in  woorden - dag 173 Luister eens naar muizenpraat en je hoort waarschijnlijk verhalen over grijze huismuizen of bruine veldmuizen. Heel soms wordt er gepraat over muizen in bosranden en als daar dan ook nog een lange staart aan zit dan is het een bosmuis. Toen ik in 1969 als "klunsje" (vertaling: een 12 - 14-jarig lid van de Jeugdbond voor Natuurstudie) voor het eerst naar muizen ging kijken hoorde ik ook verhalen over grote bosmuizen. Die kon je op Ardennen kampen zien. Net wat groter maar vooral herkenbaar aan een gele "sjaal" . In de negentiger jaren snuffelde het beestje aan Hollands-Belgische grenspalen maar het zou tot 1996 duren voordat heel voorzichtig een eerste stap naar het noorden werd gezet. Steeds de oostgrens volgend en zo in Ter Apel uitkomend. Na 2010 schreef boswachter Pauline Arends over haar Drentse grote bosmuizen. Nature Today , schre...

Edmontosaurus (Noord-Amerika, Krijt, tot 9 meter lang)  - Naturalis (Leiden) Een jaar natuurpresentaties in  woorden - dag 172 In Nederland is er altijd gedoe over grote grazers. Predatoren mogen er vooral niet bijkomen want dat zou veel te natuurlijk worden volgens de beheerders van de Hoge Veluwe. In  de Maashorst botst een tauros met een wandelaar en in de Oostvaardersplassen vreten ze alles kaal. Hoe anders was het in de Jura en Krijt periode. Miljoenen jaren geleden had elk continent grazers groter dan wij ooit gezien hebben. De olifant grootte Stegodons waren maar kleintjes vergeleken bij de  in kuddes rondtrekkende "eendenbekken" of de enorme langnekken. Alles wat er te eten was waren malse varens, taaie palmvarens (cycassen), naaldbomen en wat eerste bloemplanten.  Van gras had nog nooit iemand gehoord. En toch was er genoeg voor allemaal en zelfs voor groei groter dan wij ons kunnen voorstellen. Echt efficiënt was het niet. De langnekken rukten wa...

Tyrannosaurus rex ("Trix") - Naturalis Een jaar natuurpresentaties in  woorden - dag 171 Vandaag mocht ik voor het eerst met mijn bonuszoon en echtgenote onze nationale biologische tempel bezoeken. Naturalis, geheel vernieuwd en in zeven etages de biodiversiteit van onze aarde in perspectief presenterend. Met als toppers de wereld van het verre verleden. Zo vaak in mijn colleges genoemd en nu afgietsels kunnen zien van het eerste lancetvisje Pikaia en Tiktaalik, half vis-half amfibie. Even stil staan onder de gigantische Camarosaurus die zonder problemen vanuit onze straat in de achtertuin had kunnen grazen. En precies tijdens voedertijd bij Trix op bezoek. Tenminste zo leek het. Drie kinderen zittend voor de enorme spiestanden van de Leidse Tyrannosaurus rex. Onbevreesd toekijkend en zich niet beseffend dat ze gezamenlijk niet meer waren dan een snack voor tussen de maaltijden. Maar ook niet beseffend hoe dit machtige reptiel eens de toppredator van Noord-Amerika was. ...

Aardhommel Een jaar natuurpresentaties in  woorden - dag 170 Komend weekend begint de meteorologische lente. Dat is inmiddels ook doorgedrongen tot ons eco-tuintje. Krokus, siberische hyacint, verschillende sneeuwklokjes en winterakoniet staan volop in bloei. Overal steekt jong groen de kop boven de grond. Voor mij is dit het signaal goed op te letten op hoog bezoek. Al enkele dagen sta ik geregeld in de voortuin want ik weet dat het winterverblijf van onze koningin daar ergens verborgen is. Vandaag was het zo ver. Dik ingepakt vloog Hare Hoogheid enkele proefrondjes. De locatie kent ze want ze is hier aan het einde van de zomer uit haar pop gekropen. En na de bruidsvlucht heeft ze zelf een warm plekje gezocht voor de vorst die maar niet wilde komen. Maar alles ziet er anders uit voor haar. Alleen het mini-vijvertje, het pad en het lage puinbergje moeten haar bekend voorkomen. Waar ze naar zoekt zijn voorjaarsbloeiers. Hier vooral krokus maar in de achtertuin begint de schijn...

Aziatische korfmossel, Tolkamer Een jaar natuurpresentaties in  woorden - dag 169 De Aziatische korfmossel is een echte piraat gehuld in een twee schelpen. Mijn foto werd gemaakt bij Tolkamer aan de Rijn maar inmiddels is de soort over het gehele rivierengebied verspreid. Niemand weet hoe deze Aziaat in 1988 Nederland bereikt heeft. Dat de soort het goed doet in opwarmend Nederland is niet verwonderlijk. Ook in de warme periodes tussen de ijstijden kwam een verwant voor in onze wateren. Uit informatie van het Museon blijkt dat deze korfmossel een wel zeer bijzonder sexleven kent. Als elke tweekleppige wordt er niet gerommeld of gespeeld. Gewoon, hup, alles het water in en hopen dat ei- en zaadcellen elkaar ooit ontmoeten. Daar is niets bijzonders aan. Maar dan gebeurt het. Na de bevruchting gooien de mannen hun dekmantel af, hun chromosoom vernietigt het vrouwelijke chromosoom en zet dan de celdeling in beweging. Na deze piraterij is het zeker dat er een stoere man ter werel...

Zevenster, ijstijdrelict, Schoonloo Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 168 In 2018 waren we precies op het goede moment in de bossen rond Schoonloo. Elke botanicus weet dan wat ik bedoel: de bloeitijd van zevenster. Ook op andere plaatsen in Drenthe, Twente, de Veluwe en zelfs op enkele Waddeneilanden te vinden maar nergens zo mooi als in deze oude eiken-berkenbossen. Voordat het woord klimaatvluchteling uitgevonden was had zevenster het begrip al in de praktijk gebracht. Vluchtend voor het landijs geeft dit prachtige familielid van de sleutelbloem nog steeds precies aan hoe ver het ijs ooit gekomen is. Duizenden jaren later is gebleken dat ze gekomen zijn om nooit meer te vertrekken. Samen met Linnaeusklokje, Zweedse kornoelj, kraaiheide en dennenwolfsklauw zijn het souvenirs uit een ijzig verleden. Nog steeds zeer algemeen in o.a. Scandinavië maar zuidelijker dan Midden-Nederland komen ze niet voor. Enkele van deze boreale soorten zoals achtblad hadden een betere ...

Protist, ciliaat met trilharen aan één kant. De lichte vlek is een voedingsvacuole met daarin een opgegeten ééncellig algje Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 167 Dat nog steeds niet elke natuurbelever dagelijks uitkijkt naar de steeds weer gevarieerde berichten van Nature Today blijft wat bijzonder. Met enig digitaal geklepper viel mijn gratis lijfblad vanmorgen om acht uur weer in de brievenbus. Elke dag ben ik benieuwd wat nu weer de krant gehaald heeft. En vandaag was dat spectaculair nieuws . Onzichtbare levensgemeenschappen blijken overal ter wereld in de bodem aanwezig. Wel met grote verschillen tussen woestijnen en andere gebieden maar het principe blijft gelijk. Zodra er maar wat vocht aanwezig is zit de bodem stampvol protisten. Vroeger eencelligen genoemd maar daar vallen ook de eencellige algjes onder. Protisten zijn al het levende spul wat geen plant, dier of schimmel is. Pantoffeldiertjes bijvoorbeeld. Enorme rovers die smullen van bacteriën en op hun ...

Banded iron, 2.5 miljard jaar oud (Pilbarra, Australië) de rode banden waren ijzerrijk slib wat verroeste onder invloed van door blauwwieren afgegeven zuurstof Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 166 Eens, lang geleden, was onze aarde woest en ledig. Zelfs de atmosfeer was anders, nauwelijks zuurstof en gigantische hoeveelheden kooldioxide waar onze huidige uitstoot bij verbleekt. En toch konden daar de allerkleinste wezentjes een heerlijk leven leiden. Elke dag was er een rijk belegde boterham met vooral zwavelwaterstof, het bekende rotte eierengas. In het groot bacterie beraad besloot echter een groep het totaal anders te doen. Zij gingen zonlicht gebruiken, het overal aanwezige kooldioxide uit het water opnemen en er met water suikers van maken. Veel energierijker en zij gedijden er uitstekend bij. Wat niemand echter had voorzien bleek dat afvalverwerking best een uitdaging kan zijn. Er kwam zuurstof vrij, een zeer reactief molecuul die iedereen voor een enorme ...

Grote kroosvaren, in zijn blaadjes zit Nostoc verborgen, een uitstekende stikstofvisser Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 165 Stikstof staat bovenaan de politieke agenda. Maar waar hebben ze het over? Nitraat? Nitriet? Ammonia? Of toch dat gasvormige goedje waar we elke dag in  rond banjeren? Niet in pure vorm maar ongeveer 78% stikstof. En dat is nu net de stikstof waar niemand last van heeft want het is totaal onbruikbaar voor mens, dier en plant. We kunnen het pas gebruiken voor o.a. het maken van eiwitten als er een zuurstofatoom aan vast zit. Gelukkig is er een hele vloot van stikstofvissers die dat graag voor ons doen. De meeste kent u vast wel: de bacteriën die onder de grond wortelknolletjes vormen aan bonen-, erwten- en klaverworteltjes. Anderen doen dit met els, duindoorn en gagel. Maar de meest bijzondere vissers wonen in een exotisch varentje die inmiddels welig tiert in onze kleistreken. Grote kroosvaren kan in sloten groeien met nauwelijks opgelos...

Tankmos / Grijs kronkelsteeltje Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 164 Vandaag werd de eerste steen gelegd onder een college over stikstofproblematiek. Geen aanklacht tegen wie dan ook maar een wetenschappelijk onderbouwd verhaal over de desastreuze effecten van stikstofuitstoot op onze laatste snippers natuur. En dat begint uiteraard met doorworstelen van een forse partij artikelen en andere publicaties. Geen vrolijke literatuur, nog maar enkele dagen oude zwarte meesjes met gebroken botjes door kalkgebrek of totaal door bramen overwoekerde struwelen waar eens dalkruid en klaverzuring bloeide. Alles terug te voeren op effecten van salpeterzuur wat ontstaat als stikstofverbindingen in de bodem met water reageren. Terugkijkend vielen de eerste effecten van ammoniak samen met de binnenkomst van tankmos (grijs kronkelsteeltje). Hoe deze Australiër ooit in Duitsland terecht gekomen is blijft een vraag. Maar de tocht naar Nederland was gemakkelijk te traceren. Rupsbanden...

Links Galanthus plicatus, rechts Galanthus nivalis (gewoon sneeuwklokje) Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 163 Hebt u wel eens gehoord van galanthofielen? Het zijn liefhebbers zijn van Galanthus, in gewoon Nederlands "sneeuwklokje". Tien  maanden per jaar is het afwachten maar dan begint het grote genieten voor hun. In december verschijnt het jonge blad en dan tussen Nieuwjaar en eind februari de bloemen. Negentien soorten komen er in Europa en West-Azië voor. De meesten hebben een naar boven gevouwen, grijs aangelopen blad, een enkeling een breed en groen blad. Gespecialiseerde kwekers bieden ze aan met keurige labels maar tuincentra blijken er een grote grabbelton van te maken. En voor deze botanicus is dat natuurlijk meteen een uitdaging om eens goed in de tuin te kijken. Vrijwel alles blijkt gewoon sneeuwklokje te zijn maar het polletje wat enkele jaren geleden als breedbladig naar boven kwam is toch wat anders. Op de binnenste bloemkroon een vlek in ...

Big Bang, tekening Wikipedia Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 162 Big history is bezig een modewoord te worden sinds de Australische David Christian in 1988 deze term gebruikte om ons verhaal van nu tot aan de oerknal samen te vatten. De boomleeuwerik in mijn blog van gister is niets anders dan sterrenstof. Atomen werden meer dan dertien miljard jaar geleden gevormd en zijn uiteindelijk terecht gekomen in gaswolken die vervolgens ruim vier miljard geleden de zon en onze planeten vormden. En uiteindelijk in een evolutielijn van ongeveer twee miljard jaar van bacterie via lancetvisje en amfibie tot dino en nu dus boomleeuwerik doorgegeven zijn. En als de boomleeuwerik eens eindigt in de klauwen van een boomvalk of vredig zijn ogen sluit worden de opgebouwde structuren weer gedemonteerd en doorgegeven. Niets gaat verloren, alles blijft. Als over miljarden jaren onze zon in haar eigen zwarte gat verdwijnt zullen deze atomen terugkeren naar waar ze eens vandaan kwamen....

Boomleeuwerik, archieffoto Natuurpresentaties Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 161 Het gaat slecht met de Nederlandse natuur. Hadden we eerst verdroging en verzuring, nu hebben we allebei en ook nog eens verstikking met stikstof. Maar hoe mooi is het dan om op een februari wandeling te gast te mogen zijn van tientallen boomleeuweriken. Want zo voelt het, zij horen hier thuis en wij als tweebenige primaten mogen hun woongebied bezoeken. Wandelend op de grens van Nederland en België, tussen Reusel en Alphen kon je bij elk snippertje heideveld van territorium naar het volgende territorium wandelen. Soms op minder dan honderd meter van elkaar waren boomtoppen gesierd met zingende heren. Af en toe even een snelle vlucht naar boven om nog meer op te vallen maar merendeels gewoon doorpruttelend met hun karakteristieke tie-de-dlie" en  "luu- luu" geluid. Ook eens luisteren? Klik dan op de site van Vogelbescherming en kies " zang ". Boomleeuweriken...

Driehoornmestkever Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 160 Driehoornmestkevers zijn imposante beestjes. Glanzend zwart en voorzien van drie stevige stekels op het halsschild. Niet bedoeld om ons aan te vallen maar voor hun vast en zeker een sieraad. Na ruim anderhalf jaar ondergronds als ei, larve en pop hun ontwikkeling doorgemaakt te hebben komen ze in september boven de grond voor het eindspel. Na een korte verloving gaan man en vrouw maandenlang aan de slag voor de volgende generatie. Zij begint te graven, hij blijft boven en volgt later. Pas als zij met haar achterpootjes een prop zand naar boven werkt wordt hij actief. Graaft er door heen, ontmoet haar en begint met de prop weg te werken. En zo gaat het in stille harmonie door totdat de gang af is, gepaard kan worden en zij een ei legt. Vervolgens wordt hij naar buiten gewerkt met de opdracht om boodschappen te gaan doen. Stinkend zijn best doen om mest te verzamelen. Als er voldoende opgehaald is gaat zij weer...

Korrelganzevoet, eens Chenopodium polyspermum nu Lipandra polysperma Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 159 Jaren lang was de vraag of er een nieuwe druk van het beroemde standaardwerk van de Nederlandse flora zou komen. Concurrentie maar ook het oprukken van digitale media zouden een traditie van honderd jaar teniet doen. En deze week was het toch zo ver. Een nieuwe Heukels die botanisch Nederland gaat verrijken. Alleen al letterlijk omdat er 500 nieuwe soorten in opgenomen zijn. Exoten en verwilderde tuinplanten hebben ons vegetatiebeeld totaal veranderd. Maar ook de groei in onze kennis van al wat groen is wordt er weer eens onderstreept. Begon de flora vroeger bij de sporenplanten en eindigde bij de grassen, nu mag de klimopfamilie het laatste woord hebben. En dan zijn er natuurlijk de tientallen veranderingen in wetenschappelijke namen. De ganzenvoeten bijvoorbeeld. Een bekend groep met allerlei bekende onkruiden en eens geclusterd in het geslacht Chenopodium. ...

Flap-necked chameleon, Waterberg, RSA Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 158 Het was op een gewone doordeweekse dag in mei. De zuidelijke herfst liet zich al aardig voelen, de vroege ochtenden waren fris en de temperatuur kwam niet meer boven de 25 graden. Met nog geen 60 op de snelheidsteller reden we langs de noordrand van het Waterberg massief in de Limpopo Provincie. Terwijl de blik op de horizon gericht was, speurend naar gaten in het pokdalige wegdek, viel mijn blik op een zwaaiend groen takje midden op het zwarte asfalt. Groen en herfst gaan niet echt samen in Zuid-Afrika en dus moest het wel een kameleon zijn. Met een behendige zwaai stuurde ik midden over het geschrokken beestje, kwam in de berm tot stilstand en rende terug om mijn nieuwe vriendje te begroeten. En dat is het verhaal achter een Facebookpost van gister.Ook eens mijn grappige vriendjes ontmoeten? Een kameleon is echt de hoofdprijs maar er is zoveel meer te zien in Zuidelijk Afrika. Samen met ...

Obama nungara, een Argentijnse regenworm etende platworm (foto Wikipedia) Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 157 Vanmiddag kon het ganse land op Radio 5 luisteren naar de huisbioloog die zo plastisch mogelijk mocht vertellen hoe een vleesetende worm zich tegoed deed aan een regenworm. Want dat is wat ons te wachten stond. Het begon vanmorgen allemaal met een botervette kop in de Telegraaf: Argentijnse vleesetende worm duikt op in België.  Aangezien mijn eigen nieuwsgaring wat selectiever is had ik de eerste opwinding gemist. Maar toen ik bijna aan het eind van mijn Amsterdamse college mijn broekzak voelde trillen wist ik al dat er groot nieuws was. Hilversum had acute hulp nodig. Al lezend bleek het te gaan om een platwormpje van krap tien centimeter met de welluidende naam Obama nungara. Geen vernoeming van een Amerikaanse president maar in de Tupi taal staat Obama voor wandelend blad. Met potgrond uit Argentinië zijn enkele van deze roofzuchtige beestjes in F...

Plataan Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 156 Voortgejaagd door wind en een soort van regen hagel sneeuw repte ik mij vandaag richting huis. Maar een biologen oog staat nooit stil en zo vielen mij vandaag enkele grote vruchten op die uit de boom gewaaid waren. Een pleintje vlakbij  ons huis wordt beschaduwd door enkele oude platanen. Tot ver in het voorjaar blijven de grote bolvormige vruchten van het vorig jaar er aan hangen. Voordat ze uiteindelijk richting grond gaan vallen ze uiteen in tientallen deelvruchtjes maar deze waren nog compleet. Een plataan is in Nederland een mooi voorbeeld van een totaal niet ingeburgerde exoot. Mossen en korstmossen krijgen op de afbladderende schors geen vat. Hollandse insecten herkennen het groen niet als eetbaar. Net als bij paardenkastanje en Robinia zijn er slechts enkele, eveneens exotische, knagers die er wel raad mee weten. De plataanvouwmijnmot is daarvan één van de bekendste. Een prachtig getekend microvlindertje waa...

Kruikmos, Fulufjallet (Zweden) Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 155 Elke natuurliefhebber heeft droomsoorten. Toen ik vijf was had ik de ijsvogel bovenaan mijn verlanglijstje staan, toen ik zestien was stond daar...het kruikmos. Misschien omdat het zo'n heerlijke tongbreker als naam gekregen heeft: Splachnum ampullaceum. Net of je het uitspuugt. Maar teruggaand in de tijd was het omdat elke beginnend bryoloog wist dat Splachnum met het verdwijnen van het veen ons verdroogde land waarschijnlijk vaarwel gezegd had. In de kleine snippers die over waren graasden geen koeien meer en ook dat was van belang omdat kruikmos alleen kiemt op koeienflappen en elanddrollen in hoogveen. De sporen worden ook nog eens niet door de wind verspreid worden maar door vliegen.  Iedereen wist dat de kans op een enkel plantje kleiner was dan het winnen van de hoofdprijs in de Staatsloterij. Maar gelukkig bleef iedereen zoeken naar deze droomsoort want in 2010 was het raak! Kruikmos b...

Akkerdistel, pluisjes wachtend op de wind Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 154 Vandaag raast Ciara over ons land. Nederland slaat oranje uit, bomen vliegen ons om de oren en het gehele land is in rep en roer. Voor de natuur is het wind een normaal verschijnsel. Veel wind betekent voor kauwen en eksters groot feest. Voor bomen betekent storm het moment van verjonging. Dood hout valt naar beneden en kwakkelende exemplaren leggen het loodje om ruim baan te geven aan de volgende generatie. Honderden miljoenen jaren geleden ontdekten de allereerste landplanten en schimmels dat wind een geweldige vriend kan zijn. Sporen of stukjes stengel kunnen zonder extra energie verspreid worden naar nieuwe gebieden. Veel later kwamen de windbestuivers die eigenlijk hetzelfde deden. Stuifmeelkorrels die als microsporen op vleugels van de wind gedragen werden naar smachtende eicellen of macrosporen. En daarna kan ook het uitgroeiende zaad nog eens voorzien worden van pluis of vlag zo...

Cooksonia, rechtsonder fossiele resten, achtergrond een reconstructie (Wikipedia) Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 153 "Boing"!!! Dit is het nieuws van 425 miljoen jaar geleden, gevonden in de onderste lade van de beroemde Botanische Tuin Utrecht, een verslag van uw huisbioloog. Vandaag is op het strand van Cumbria een vreemd groen wezentje verschenen. Niet zo stevig verankerd als alles wat wij kennen van onze eigen omgeving in de warme lagunes van Neerlandia maar het staat rechtop! Op zijn kop een bolvormige hoed waaruit vreemd stof naar buiten komt. En het is er niet één, het zijn er duizenden. Uw correspondent kreeg het nieuws uit de eerste hand van enkele zeeschorpioenen.Zij waren de eerste die deze vreemde wezens tegenkwamen. Op weg naar hun dagelijkse maaltje springstaart en eendagsvlieg, gelardeerd met wat snuifjes korstmos, stuiten zij op deze groeisels. Bladerend in boeken die honderden miljoenen later uitgegeven worden weten we inmiddels dat h...

Boomwurger (foto Wikimedia) Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 152 Vanmorgen werd Nederland  opgeschrikt door een verschrikkelijk nieuwsbericht. De boomwurger slaat toe! In 2019 met zekerheid in het Lauwersmeer op heterdaad betrapt. Als het nu gewoon een Telegraaf item geweest was had ik er nog om kunnen lachen maar het was Nature Today , het gerenommeerde nieuwsbulletin van Groen Nederland. We staan aan de vooravond van een groene terreur. Boomwurgers zijn eens als curiositeit uit het verre oosten meegebracht door de beroemde botanicus van Siebold. Daarna werden ze aangeplant voor hun herfstkleuren en prachtige bessen. En nu hebben schijtende vogels pitten uitgepoept in de Hollandse natuur.  Dat het werkelijk een enorm gevaar kan worden voor al wat groen is blijkt wel als we kijken naar andere exoten. Een nietig Nieuw-Zeelands plantje als watercrassula heeft tientallen heidevennen verstikt. Grote waternavel uit Noord-Amerika kost waterschappen jaarlijks mi...

Gehoornde metselbij Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 151 Al een paar jaar wordt er geregeld gesproken over knuffelbijtjes. Ik krijg dan meteen visioenen van reusachtige harige brommers die verliefd op mijn knie komen zitten. In werkelijkheid is het een geweldige mooi woord om tuinbezitters kennis te laten maken met net een centimeter grote solitaire bijen. Geen stekers en bijzonder nuttig voor onze Hollandse natuur. Vanaf de herinrichting van ons stadstuintje, inmiddels twee jaar geleden, hangen er kleine bijenvilla's. Tientallen kinderkamers worden geheel gratis aangeboden. En dat het in de smaak valt blijkt wel uit verschillende gesloten deurtjes. Daarachter ligt een jong bijtje. Startklaar om komende weken uit te vliegen en onze krokus overvloed te bezoeken. Het zijn dan ook meteen de meest "knuffelige" van de verschillende soorten die onze tuin bewonen. De rosse en de gehoornde metselbij zijn gezellig behaard terwijl de veel later vliegende maske...

Driedoornige stekelbaars Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 150 Wie kent ze niet? Stekelbaarsjes horen voor velen bij hun jeugd, visjes vangen in een boerensloot. In ons land hebben er twee soorten. De gewoon tiendoorn die overal algemeen voorkomt en zijn hele leven blijft waar zijn of haar eitje uitgekomen is. En dan is er de driedoorn. Waarschijnlijk ooit net zo algemeen maar toch zo anders. Dit is een visje die de wijde wereld in gaat na zijn geboorte. Het zeegat uit en genieten kan van het ruime sop van onze kustwateren. Op een dieet van jonge garnaaltjes en ander klein grut groot wordt en dan de lokroep van Amor gaat volgen. Terug naar de sloot waar zijn of haar wieg stond. Maar dat gaat niet meer. Machtige dijken, moordzuchtige gemalen die van elk passerend wezen gehakt maken of ondoordringbare sluizen ontzeggen hem de toegang. Andersom werkt het ook. Jonge 3-doorns kunnen niet meer naar zee en vormen noodgedwongen een zoetwater populatie. Gelukkig gloort er h...

Rond dambordje Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 149 Al kijk je nog zo lang rond in de steeds weer verrassende natuur, er zal altijd wat nieuws te beleven zijn. Zo  ook afgelopen zondag. Ingetogen, gedachten eigenlijk alleen maar bij het laatste moment van onze Maui, liepen we door Tilburg Noord richting de kapel van Peerke Donders. Maar ergens in mijn onderbewuste staat altijd de veldbiologische blik aan. En zo viel het mij op dat honderden meters stoep wit bevlekt was. Voor kauwgom veel te veel en vooral te regelmatig. Dus moest het wel een gigantische korstmos vegetatie zijn waar boeren, burgers en buitenlui achteloos overheen lopen. Even door de knieën gaan bevestigde het vermoeden. Rond dambordje is zeer algemeen in Nederland op vlakke, betonnen oppervlakten maar zoveel als daar was voor mij verrassend. Het korstmos zit in de poriën van de tegel en groeit naar buiten met van elkaar gescheiden stukjes thallus. Op de foto zijn op enkele plaatsen zwarte plekj...

Bronsmos Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 148 Mijn geheugen is uitstekend voor plantennamen en de meest vreemde beestjes maar met liedteksten heb ik niets. Maar bij brons begint meteen het bronsgroen eikenhout door mijn hoofd te dartelen. Het is een gevalletje inprenting uit mijn jeugd. Samen met "Roodborstje tik tegen het raam" en "Way down Moses" is het ergens blijven hangen. In de Oisterwijkse bossen is het overal eikenhout maar nu zeker niet bronsgroen. Wel groeit er massaal bronsmos. Glimmend in de regen, niet alleen de bolle blaadjes maar ook de rode stengels die in de rechterbovenhoek van de foto te zien zijn. Bronsmos is een echte zand indicator. Heidevelden hebben zijn voorkeur maar zure eikenbossen op voormalige heide is ook goed. Als er maar voldoende licht is. Samen met nog enkele andere soorten krijgt bronsmos in Nederland zelden of nooit sporenkapsels. Vegetatief voortplanten door uitgroeien van stengels en hoogstens een stukje me...

Gagel, het Brabantse "vlooienkruud" Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 147 Na een verfrissend natte wandeling door de bossen van Oisterwijk konden we het anker uitgooien in de prachtige accommodatie van Groot Speyk. Regenbroek en regenjas mochten opdragen terwijl wij onze binnenkant wat natter maakten. Natuurmonumenten had echter ook de natuur uitgenodigd binnen te komen. Verhalen vertellend in beelden en letters gedrukt op tafeltjes. Voor ons was het thema "Vlooiekruud". In ons schone Brabant is dit de naam voor het struikje wat in mijn Drentse geboorteland gagel genoemd wordt. Hoe toepasselijk in deze februari maand. Juist nu beginnen de knoppen van de gagel katjes te zwellen. Bijna oplichtend in elk spaarzaam straaltje licht op deze sombere dag. De gagelgeur zou vlooien en ander gespuis uit Brabantse bedden houden. In andere landstreken gingen de gedroogde knopjes in de linnenkast voor een kruidig geurtje aan het gestreken goed. Middeleeuwse b...

Iep Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 146 Het is de eerste dag van de schrikkelmaand. Een dag met voor ons een schaduw omdat we afscheid moesten nemen van één van onze Britse korthaarkatten. En dan is het goed om de gedachten en emoties tot rust proberen te brengen met een lange wandeling. Letterlijk overal keken krokus knoppen tussen het gras door, narcissen hielden het bij bladboeketjes en sneeuwklokjes lieten hun kopje hangen. Maar februari is ook de maand om even omhoog te kijken. Hazelaars waren laat dit jaar en bloeien uitbundig. Nog hoger is het een winderig bloemenfeest in de iepen. Honderden, misschien wel duizenden bloempjes per boom geven hun kostbare gaven mee met Aeolus in de hoop om opgevangen te worden door nietige dames. Dat het bijna altijd lukt blijkt wel uit de enorme hoeveelheid vruchten van vorig jaar die nog aan de boom hangen. Helaas, ook hier is het schone schijn. De uitgegroeide zaden zijn allang gevlogen, hun ene vleugel heeft hun ver weg ...