Zweefvliegen, bijzondere bloembezoekers

Snorzweefvlieg (Episyrphus balteatus), mannetje

Stil hangen ze voor een bloem, zacht zoemen snel fladderende vleugeltjes, kopjes draaien spiedend rond. Dan een snelle landing en met een rietje wordt de nectar naar binnen gezogen. Alle voorzichtigheid lijkt verdwenen, steeds verder duiken ze naar binnen om maar niets te missen.

Gele kommazweefvlieg (Eupeodes latifasciatus), vrouwtje

Zweefvliegen lijken soms afschrikwekkend veel op hommels, bijen of wespen. En dat is ook de bedoeling. Als larf hebben ze vaak nog kaken waarmee luizen gekraakt kunnen worden. Maar eenmaal volwassen dan is snelheid hun enige wapen. Hun camouflage werkt trouwens alleen bij een eerste aanblik. Sta je er bij stil dan blijkt dat er een paar vleugels mist, net als bij alle vliegen is het tweede vleugelpaar vervangen door een soort haltertje, een evenwichtsorgaan. Angels zijn afwezig en hun gebit hebben ze ingeruild voor een "zuigslurfje".

Grote Langlijf (Sphaerophoria scripta), mannetje

Langlijf  (Sphaerophoria sp.), vrouwtje

Met de publicatie van de digitale "Fotogids Zweefvliegen" is het op naam brengen van deze prachtige vliegen iets eenvoudiger geworden. Als het diertje letterlijk al gevlogen is en er alleen nog een foto rest is het wel zaak om zoveel mogelijk details zichtbaar te krijgen. Aderpatronen in de vleugel, tekening van borststuk, achterlijf en pootjes maar ook de kop recht van voren is nodig om verder te komen dan alleen de grote groepen. Maar ook dan zal het soms onvermijdelijk zijn om de tabellen en handboeken uit de kast te halen. Enkele heren langlijven (Sphaerophoria) zijn nog van een foto te determineren maar voor alle dames moet het dier volledig onderzocht worden om achter de soortnaam te komen. Het verschil tussen het vrouwelijk en mannelijk geslacht is bij de meeste zweefvliegen trouwens eenvoudig te zien. De dames hebben een fors voorhoofd tussen beide ogen en bij de heren raken beide ogen elkaar bovenop de kop.

Hommelbijvlieg (Eristalis intricaria), vrouwtje

Blinde bij (Eristalis nemorum), vrouwtje

Bosbijvlieg (Eristalis hortorum), vrouwtje

Pendelvlieg (Helophilus pendulus), vrouwtje

Citroenpendelvlieg (Helophilus trivittatus)

Afgelopen jaar hebben we zoveel mogelijk soorten zweefvliegen proberen te fotograferen. Tijd om te determineren was er nauwelijks en dat heeft geresulteerd in een grote map nog op naam te brengen beestjes. De meeste daarvan behoren bij de Bijvliegen (Eristalis sp.) en de Pendelvliegen (Helophilus sp.). In elke tuin te vinden en op planten als Guldenroede soms in enorme aantallen. Mijn favoriet is de Hommelbijvlieg (Eristalis intricaria). Vooral de dames lijken met hun witte achterlijfsbeharing bedriegelijk op een wat klein uitgevallen Aardhommel. De Blinde bij (Eristalis nemorum) heeft meer weg van een honingbij, donker gekleurd en een paar vaag oranje vlekken op het tweede achterlijfsegment. Bij de Bosbijvlieg (Eristalis horticola) zijn deze vlekken veel duidelijker en is er op de vleugels een donkere zigzagstreep te ontdekken. Van de Pendelvliegen bestaan er minder soorten maar het blijft goed opletten om de Gewone (Helophilus pendulus) te onderscheiden van de andere. Het draait hier vooral om de kleur van de achterste pootjes.

Gele veenzweefvlieg (Sericomyia silentis)

Gewone driehoeksvlieg (Mellinostoma mellinum), mannetje

Halvemaanvlieg (Scaeva pyrastri), mannetje

Ongericht foto's maken van alle passerende zweefvliegjes levert natuurlijk ook altijd wat leuks op. De Gele Veenzweefvlieg (Sericomyia silentis) bijvoorbeeld. Een forse, behaarde vlieg met een zwart glanzend borststuk en een gele bandering op het achterlijf. Hiermee vergeleken is de Gewone driehoekszweefvlieg (Mellinostoma mellinum) maar een kleintje. Grappig is dat de dames van deze soort kiezen voor een tenue met driehoekige vlekken op het achterlijf terwijl de heren meer van rechthoekig houden. Tenslotte de Witte halvemaanzweefvlieg (Scaeva pyrastri), ook een algemene soort maar zeer opvallend met zijn witte vlekken die gekromd naar boven uitgevoerd zijn.

Zweefvliegen, bijzondere bloembezoekers en de moeite waard om er eens een camera op te richten.