Kraanvogels wereldwijd

 Nog even en dan klinkt het doordringende "Kruu, kruu" weer boven het oosten van Nederland. De Kraanvogels komen! Voor KNNV Drachten reden om er eens wat meer aandacht aan te geven. Niet alleen een bijna traditionele excursie naar de verzamelplaats van duizenden kranen op de velden rond het Duitse Diepholz maar ook een avond vol wetenswaardigheden over deze bijzondere vogels op 18 oktober 2012.

Om deze presentatie voor te bereiden ben ik een weekend lang bezig geweest 12 van de 15 soorten kraanvogels te fotograferen. Helaas niet in hun eigen leefgebied, daarvoor zou een wereldreis langs het hart van Azië (8 soorten), Afrika (5 soorten), Australië, Europa en Noord-Amerika (elk 2 soorten) nodig geweest zijn. AquaZoo Fryslân (Leeuwarden) en het Vogelpark Walsrode(60 kilometer zuid van Bremen) boden echter de mogelijkheid om een portrettengalerij te maken van vogels die onder zo natuurlijk mogelijke omstandigheden gehouden worden.

Jufferkraanvogel

Europese kraaanvogel

Terwijl vooral de Aziatische kraanvogels sterk bedreigd worden gaat het geleidelijk weer wat beter met de Europese soorten. De Jufferkraan is de kleinste soort en komt voor op de steppen van Oost-Europa en midden Azië. Net als alle andere kranen zijn het lopende oogjagers. Speurend tussen gras en kruiden vinden zij hun prooi. De Europese Kraanvogel is sinds een aantal jaren weer terug in Nederland met enkele broedparen op het Fochteloërveen en Dwingelder Veld. Voor grotere aantallen moeten we naar het oosten van Duitsland of Scandinavië waar ze bij voorkeur broeden in moerassige venen en open naaldbossen.

Siberische witte kraanvogel

Monnikskraanvogel

Zwarthalskraanvogel

Witnekkraanvogel

Chinese Kraanvogel

De bekendste kraanvogel uit het Verre Oosten is de Chinese of Japanse Kraanvogel. Bekend geworden als symbool van geluk in de Japanse vouwkunst is het nu door veranderingen in de landbouw en verstedelijking een bedreigde soort geworden. Met de Siberische witte kranen gaat het nog slechter. Door het verdwijnen van geschikte overwinteringsgebieden in China, Iran en India gaat hun overlevingskans jaarlijks verder achteruit. De Zwarthalskraanvogel van het Tibetaanse plateau en Bhutan profiteert in ieder geval in zijn broedgebied van zijn status als heilige vogel in het Boeddhisme. Op de Mongoolse steppen lopen nog kleine populaties Monnikskraanvogels en Witnekkraanvogels.

Brolga

Brolga's en Saruskraanvogels heb ik in het pre-digitale tijdperk mogen ontmoeten op de akkers van de Atherton Tablelands boven Cairns. Zonder telelens uiteraard wel enkele, kostbare, dia's gemaakt maar dit zijn slechts herinneringen aan een bijzonder moment. Beide zijn het grote soorten die gracieus stappend jagen op grote insecten. De Sarus broedt ook in India en heeft meer rood op de kop dan de Brolga.

Gewone Kroonkraanvogel

Lelkraanvogel

Stanley Kraanvogel

Afrika heeft niet het grootste aantal soorten maar wel de grootste diversiteit. Twee soorten Kroonkraanvogels in het tropische hart van Afrika, bijzondere Lelkraanvogels in Ethiopië, Zambia en de Okavango delta en aan Jufferkranen verwante Stanley kraanvogels in zuidelijk Afrika. Sommigen zijn echte savannevogels, anderen prefereren ondiep water waar ze genieten van wortelstokken van waterlelies en allerlei insecten.

Amerikaanse kranen werden niet gezien op deze expeditie. Van de Trompetkraanvogel komen nog enkele honderden vogels in het wild voor. Beelden van kunstmatige uitgebroede jongen die hun trekroute verkenden met hulp van een vliegtuigje waren in 2009 wereldnieuws. Van de Canadese Kranen zijn vooral de twee zuidelijke ondersoorten bedreigd, de noordelijke groep is met bijna een half miljoen vogels de meest algemene Kraanvogel ter wereld.

Kraanvogels in de velden van Diepholz, oktober 2011

Kraanvogels hebben wereldwijd een bijna mysterieuze aantrekkingskracht. Wie ook eens de trek van de Europese Kraanvogel mee wil maken kan o.a. op de site van de Duitse natuurbeschermingsorganisatie BUND lezen wanneer en waar ze gezien kunnen worden.