Klein gezwam

Eindelijk herfst. De regen klettert op het dak, berkenbladeren zweven vederlicht naar de grond. Na maanden droogte zit kabouter spillebeen met een nijpend gebrek aan stoeltjes. Elders zijn ze al wel gezien maar rood-met-witte stippen ontbreken nog steeds op deze uitloper van de Hondsrug. Maar voor wie ze wil zien is er voldoende gezwam te vinden.

Deze serie foto's werd gemaakt tijdens een excursie van KNNV Groningen naar de Ennemaborg in het Groningse Midwolda. Al jaren een mycologisch kroonjuweel van het Groninger Landschap. Meestal is het voldoende om aangenaam te wandelen en je te verbazen over rijkelijk uitgestrooide paddenstoelen. Greppels vol draadknotszwammen, bomen getooid met prachtvlamhoeden. lanen omzoomd door kleurrijke russula's. Tot deze week was het echter vooral genieten van een heerlijk herfstzonnetje, wat beginnende herfstkleuren in een groen bos en een enkele zwam. Voor de echte mycologen is er echter altijd wat te vinden. Het recept: men neme een oude spijkerbroek of een afgedankte regenbroek. Vergeet niet het achterste gedeelte te controleren want na aantrekken is het de bedoeling om letterlijk op de knietjes langs de bermen te gaan kruipen. Houd een 10x loep binnen handbereik en ga als Gulliver op bezoek bij de Lilliputters.

Dwergmycena

Zwavelgeel franjekelkje op brandnetel

Lastige bijkomstigheid is dat het voor velen traditionele bouwplan met een hoed en steel in dwergenland slechts heel bescheiden gebruikt wordt. Alleen een enkele tengere beukentaailing op steeltjes van beukenblad of een dwergmycena schijnbaar op de grond was er te vinden. Het zijn vooral bolletjes, schijfjes of bekertjes waar naar gezocht moet worden. Begin eens met een duik in de brandnetels. Ga vooral diep er in, laag bij de grond en op zoek naar oude, half vergane stengeldelen. Groen blad is niet interessant, dood en verderf geeft levenskansen voor onze kleintjes. Het zwavelgeel franjekelkje is de beloning voor al het geprikkel. Knalgele haren beschermen een teer schoteltje gevuld met microscopisch kleine sporenzakjes. Het kleinste waterdruppeltje is al voldoende om deze belofte van nieuw leven mee te nemen. Maanden wachten op de volgende oogst van brandnetelstengels is geen probleem. Volgend najaar zullen ze weer volop aanwezig zijn.

Eikelbekertje

Eikeldopzwammetje

Beukendopzwammetje

Volgend doel zijn zwart geblakerde eikels en wat vochtige doppen van beukennoten. Door de droogte wat lastiger te vinden maar ze zijn er wel degelijk. Eikelbekertjes op bijna volledig verteerde eikels, eikeldopzwammetjes op napjes en beukendopzwammetjes op hun eigen plek. Zonder hun noeste werk zou het bos verstikken van deze restanten of massaal kiemende eikels.

Eivormig ruigkogeltje

Waskelkje

Wit franjekelkje

Slijmzwam / Myxomyceet, nog ongedetermineerd

Tijd voor het makkelijke werk. Takken keren, op zoek naar klein grut. Zowel onder als boven kunnen ze te vinden zijn als ze maar niet op een zon gestoofd plekje liggen. Bizarre miniatuur knoopjes, witte kelkjes en als klapper bizar gesteelde snotterbellen. Heel zacht en bij de minste aanraking vervloeiend tot fel gekleurde druppels. Dit zijn echter helemaal geen zwammen hoewel de Spellingwijzer dat blijft beweren. Slijmzwammen zijn nauw verwant aan pantoffeldiertjes. Smullend van bacteriën kruipen ze in hun eigen tempo over de bosbodem. Wordt het ze te warm of te droog dan gaan ze gewoon in de overlevingsstand. Samentrekkend tot een bolletje met daarin tienduizenden sporen. Elk in staat om de barste omstandigheden te overleven en zodra tijden verbeteren uit te groeien tot een slijmige eetmachine.

Klimopdekselbekertje

Klein gezwam, je moet er oog voor hebben maar dan gaat er ook een bijzondere wereld voor je open.