Knappe exoot

Grote kroosvaren

Een jaar natuurpresentaties in woorden - dag 295

Volgende week mag ik voor HOVO Utrecht een korte cursus over exoten verzorgen. Beestjes en plantjes die met onze hulp in Nederland terecht gekomen zijn en in dit voor hun vreemde oord vaste voet aan de grond gekregen hebben. Soms waren het verstekelingen, soms zijn het overblijfselen van onze verzamelwoede. Vooral aquarium en vijverliefhebbers hebben nogal eens wat over de schutting gekieperd. Van waterpest tot goudvis, als het  teveel werd ging het de sloot in. Eén van de meest bijzondere plantjes die het ondanks vroegere strenge winters in ons klimaat gered heeft is de grote kroosvaren. Afkomstig uit Noord-Amerika is het wel wat temperatuurschommelingen gewend maar het beschikt ook over een onzichtbare bondgenoot. Een cyanobacterie, in de volksmond bekend als blauwwier, die in het drijvende varentje zelfs een eigen appartement heeft. Maar ook dit is niet zonder eigen belang. Anabaena azollae, zoals de gast heet, kan gasvormig stikstof vastleggen in ammoniak. Na wat bewerkingen wordt dat nitraat en daarmee heeft de kroosvaren zijn eigen kunstmestfabriekje. Dat ze daardoor hard kunnen groeien bewijst elke kleisloot inmiddels. Van Groningen tot Zeeland is kroosvaren inmiddels ingeburgerd.