Drentsche Aa verroest

Speenkruid

Roest in de Drentsche Aa, van levensbelang voor de bijzondere natuur van de graslanden. Diep en ijzerrijk grondwater wat juist in dit rivierdal boven de grond komt en zorgt voor een eigen microwereldje. Maar vanaf het vroege voorjaar zijn er ook andere Roesten te vinden. Geschreven met een hoofdletter en zeer levendig. Roest als schimmel op allerlei planten en levend tussen bladcellen of in een bladsteel. Alleen zichtbaar als de plant heftig reageert met het vormen van gallen of als er sporen geproduceerd worden. Dan komen ze naar buiten en vormen allerlei structuren afhankelijk van de fase waarin hun leven zich bevindt.

Speenkruidroest

Boterbloem-Grassenroest of Speenkruid-Zuringroest op Speenkruid

Grassenroest in de zomer

Meest algemeen zijn twee soorten Roest op Speenkruid. Van boven af zichtbaar als lichte vlekjes maar aan de onderkant van het blad en ook op de stengel is er meer te zien. De oranje kraters behoren bij twee soorten Roest met elk een andere gastheer in de zomer. De eerste is de Boterbloem-Grassenroest, de tweede is de Speenkruid-Zuringroest (zie ook Natuurbericht 2011. In deze mooi gekleurde structuren worden zgn. aeciosporen gevormd, sporen die ontstaan na versmelting met een ander type spore en vervolgens door de wind naar een nieuwe gastheer gebracht worden. Op allerlei grassen worden vervolgens oranje zomersporen (uredosporen) gevormd.
Wat minder algemeen zijn de donkerbruine, korrelige sporen van Speenkruidroest. Geen generatiewisseling of zomerfeestje bij iemand anders. Hier worden zgn.teleutosporen gevormd die met een dikke mantel meteen beginnen aan tien maanden overwinteren. Pas in 2013 zullen ze uitlopen en op zoek moeten naar een nieuw kiemplantje van Speenkruid.

Muskuskruid

Muskuskruidroest

Muskuskruid is veel onbekender. Klein, teer en maar enkele weken boven de grond. Met zijn groene miniatuur bloempjes en natte standplaats onder elzen wordt het plantje maar weinig gezien. Vroeger eenzaam opgesloten in zijn eigen plantenfamilie maar na een zorgvuldige studie nu in gezelschap van Vlier en Gelderse Roos. Vaak wordt Muskuskruid flink geïnfecteerd door Muskuskruidroest, soms zelfs zo erg dat de plant achterblijft in de groei, verbleekt en niet meer kan bloeien. Deze roest vormt aan de onderkant van het blad chocoladebruine tot bijna zwarte hardwandige overwinteringssporen (teleutosporen).

Drentsche Aa verroest, een bijzonder natuurverschijnsel.

(voor meer informatie zie Teliomyceten: Roesten en Branden)