Weefkunst in het oude Transvaal

Wevernesten als weefkunst, Kololo

Experimentele architectuur met zuiver plantaardig materiaal en gegarandeerd een grandioos uitzicht. Tientallen bouwvakkers zijn er mee bezig, elk met een eigen bouwtekening maar wel ongeveer met hetzelfde stramien. Centraal een kraam- en kinderkamer, dan een gestoffeerde hal en daarvoor een landingsplatform.

Eerste knopen in het weefwerk, Grote Textorwever, Schoemanskloof

Geconcentreerd aan het werk, Grote Textorwever, Schoemanskloof

Bijna klaar! Grote textorwever, Schoemanskloof

 De eerste les in weefkunst wordt gegeven bij een schitterende accommodatie in de Schoemanskloof, westelijk van Nelspruit (Mpumalanga). Verborgen in een plooi van het Zuid-Afrikaanse Hoogveld ligt hier Old Joes's Kaia. Paul en Marian hebben hier hun droom waar gemaakt: een klein en gastvrij hotel gelegen in een Afrikaans Hof van Eden. Samen met hun vogelgids Appreciate bezoeken we de werkplaats van deze weefkunstenaars. Het zijn mannetjes van de Grote Textorwevers (Village Weaver) die met niets meer dan vezels van bananenbladeren de mooiste nesten maken. Bouwmateriaal is vaak langer dan het eigen lijf en wordt met eigen gekozen knopen vastgemaakt aan uitstekende takken. Vervolgens wordt op dit fundament een bolvormige kamer gesitueerd. Uiteindelijk wordt een gang aangebouwd met een deur die altijd open staat.

De oplevering wordt gevierd. Grote Textorwever, Schoemanskloof

De oplevering van elk weefwerk wordt groots gevierd met zang en dans. Soms aan één poot hangend, kwetterend en fladderend maakt de bouwvakker duidelijk dat zijn meesterwerk klaar is voor de keurmeesters. Soms heeft hij pech en verwijzen de, altijd vrouwelijke, juryleden zijn gebroddel direct naar de prullenbak. Dan zit er niets anders op dan maar overnieuw beginnen totdat het een paleis is waar elke dame graag in wil wonen.

Dikbekwever, Old Joe's Kaja, Schoemanskloof

Maskerwever, Kololo

Weefwerk van Grenadierwever, Pretoria Botanic Garden

Grenadierwever, Pretoria Botanic Garden

Veel variatie in het weefpatroon lijkt er niet te bestaan. Kijken bij de buren is er nauwelijks bij. Maskerwevers bieden weinig inspiratie, zij kiezen voor hetzelfde ontwerp. Dikbekwevers zijn al wat interessanter, zij laten de gang geheel weg. De meest zuivere bolvorm is hier het hoogste ideaal. Grenadierwevers vinden dit maar niets, een mooi stuk weefwerk is cylindervormig.

"Weefwerk" van Roodsnavelbuffelwever, versierd met nesten van Grote textorwever Kruger, Nationaal Park

Roodsnavel Buffelwever, Mapungubwe Nationaal Park

Voor de onverbeterlijke knoeiers is er een aparte weefklas gemaakt. Roodsnavel buffelwevers blijven het proberen maar komen niet veel verder dan een rommelig kraaiennest. Lang geleden hebben ze daarom afgesproken om het daarom maar samen te doen. Maar zelfs dan wordt het niet veel meer dan een flatgebouw zonder fatsoenlijke afwerking. Zelfs het goede voorbeeld van hun buren, de Grote Textorwevers,  wordt volledig genegeerd.

Wevervogels, een altijd weer boeiende vogelgroep.

In de volgende levering van deze serie blogs over Zuid-Afrika wordt lens en pen gericht op de Big Five maar ook de Little Five.