Nachtvlinder ABC 2012

Veelvraat, een algemene Spinneruil

Nog even en het jaar 2012 is verleden tijd. Een goede gelegenheid om even terug te kijken op de 109 blog berichten die werden gepubliceerd. Van adders tot zeevogels, van sieralgen tot de "Gouden Rand van Groningen" passeerden  de revue.

Maar het meest populair waren toch berichten over nachtvlinders, bij elkaar opgeteld werden deze pagina's ruim 2000 keer bezocht. Mede dankzij de buitengewoon succesvolle Nachtvlinderestafette, georganiseerd door de Stichting Natuurkampeer-
terreinen, de Vlinderstichting en Natuurpresentaties, kon elke bijdrage over deze nachtelijke fladderaars rekenen op ongekende belangstelling.

Voor al mijn trouwe vlindervolgers sluit ik dan ook graag het jaar af met het "Nachtvlinder ABC 2012".

Groot Avondrood, één van onze mooiste Pijlstaarten

Avondrood, niet alleen beginnend met de eerste letter van het alfabet maar ook één van de mooiste Pijlstaartvlinders. Van de twee soorten Avondrood wordt de grote het meest gezien. Even algemeen zijn o.a. Lindepijlstaarten, Dennepijlstaart en Pauwoogpijlstaart.

Grote Beervlinder, tegenwoordig samen met alle Beervlinders behorend tot de Spinneruilen

Beren, groot en klein maar altijd even mooi. De Grote Beer is met zijn rood-zwarte uitdossing het meest geliefd maar vliegt pas laat in de nacht. Veel vaker worden Kleine Beren, Platte Beren en Gele Beren gezien. Ook de Sint-Jacobsvlinder, met zijn bekende zebra rupsen op Jacobskruiskruid, is een beer die vooral overdag actief is.

Zwarte C-uil, algemeen in tuinen

C-uilen houden van Buddleia maar zijn in de zomermaanden ook altijd bereid even langs te komen op het nachtvlinderlaken. Als alle uilen zijn het zwaar gespierde vlinders die uitstekend kunnen vliegen. Zo kunnen ze zich gemakkelijk verspreiden over grotere gebieden.

Drinker of Rietvink mannetje, gefotografeerd op Eco-Touristfarm De Biezen, Aarle-Rixtel

Drinker is een andere naam voor Rietvink, een grote, mooie maar ook zeer onrustige nachtvlinder die veel gezien wordt in veengebieden. Volgens  overlevering is de naam "Drinker" ontstaan omdat de rups dauwdruppels niet zou kunnen versmaden. De vlinder vliegt vooral in augustus.

Bruine eenstaart

Eenstaartjes zijn ook voor beginners gemakkelijk te herkennen aan de vorm. De voorrand van de vleugels loopt als een boomerang af naar de spitse punten. Een ander voordeel is dat er maar zeven soorten in Nederland voorkomen die ook nog eens duidelijk van elkaar verschillen.

Vraatspoor van Frambozenglasvlinder

Frambozenglasvlinder is een lastige soort. Waarschijnlijk best algemeen maar komt niet op licht. Tip: kijk eens goed naar de frambozen in tuin of struweel. Dode en uitgeholde takjes aanwezig? De dader is waarschijnlijk een rups van de Frambozenglasvlinder.

Zilveren groenuil, geen uil maar een Visstaartje

Groenuilen zijn geen echte uilvlinders maar behoren bij de visstaartjes. Op 21 mei werd een portret van deze soort in een parade van groene vlinders gepubliceerd. De roze franje en vleugelrand slijt bij het ouder worden en bejaarde exemplaren zijn dan alleen nog vuilgroen gekleurd.

Haarbos

Haarbos, de meest algemene uil (vlinder) tijdens de Nachtvlinderstafette 2013. Zijn rups is te vinden op allerlei kruiden en in elk biotoop. Vliegend is het uiltje al te onderscheiden aan de helderwitte achtervleugels. Op deze foto is een punt van de rechterachtervleugel te zien.

Iepengouduil

Iepengouduil is een zeldzame nachtvlinder die pas in de herfst vliegt. Naast Iep kan de rups zich ook voeden met diverse kruidachtige planten. Van alle Gouduilen is dit de meest saai gekleurde vertegenwoordiger, vooral de Saffraan, de Wilg en de Gewone Gouduil zijn bijna lichtgevend geel getekend.

Jotha-uil

Jota-uil lijkt wel een beetje op de zeer algemene Gamma-Uil maar is geen trekvlinder. Vooral in Noord-Nederland kan de vlinder in bossen, struwelen en tuinen gevonden worden. Alle uiltjes van deze groep hebben meerdere haarbosjes op hun borst en achterlijf. Ze zijn te onderscheiden aan de vorm van de "letter" op hun voorvleugels.

Egelskopmot, een micro nachtvlinder behorend bij de Grasmotten.

Kleine nachtvlinders (micro's) zijn er veel meer dan grote (macro) nachtvlinders. Sommige zijn groter dan spanners en uilen maar de meesten zijn kleiner dan een centimeter. Tot voor kort gingen ze door het leven met alleen wetenschappelijke naam maar sinds ruim een jaar hebben alle 1484 soorten een Nederlandse naam gekregen. Voor meer informatie verwijs ik u graag naar de sites Microlepidoptera en Kleine Vlinders.

Lamp en Laken, voor een nachtvlinderaar onmisbare uitrustingsstukken, bedoeld om bijzondere fladderaars een verlichte landingsbaan te bieden.

Metaalvlinder

Metaalvlinders zijn nachtvlinders die niet van het donker houden. In de zomermaanden zijn ze overdag soms aan te treffen op bloeiende distels. Ze zijn verwant aan de Sint-Jansvlinders of Bloeddropjes, loop in de zomer eens rond in de duinen en je komt deze overal tegen.

Start Nachtvlinderestafette 2012 Camping It Dreamlân, Kollumerpomp

Nachtvlinderestafette, ontstaan als onderdeel van het jaarthema 2012 "Beleef de Nacht" (Stichting Natuurkampeerterreinen) en opgezet als keten van nachtvlinder activiteiten langs natuurkampeerterreinen in Nederland. Op zestien locaties werden ruim 650 bezoekers ontvangen, een uitstekende aanleiding om ook in 2013 weer een Nachtvlinderestafette te organiseren. Informatie? Mail even naar de projectcoördinator.

Oranje Wortelboorder

Oranje wortelboorder, één van de vijf Wortelboorders. Als volwassen vlinder eten ze niet en besteden hun tijd aan rondvliegen, paren en eitjes afzetten. Dat het daarbij wat slordig toe gaat maakt totaal niet uit, zelfs als de eitjes al vliegend boven een grasveld gedropt worden komen er nog voldoende uit om het overleven van de soort te garanderen.

Perentak

Perentak vliegt zo vroeg in het jaar (vanaf januari) dat veel natuurliefhebbers deze spanner alleen kennen als rups die het in mei voorzien heeft op sappige eikenblaadjes. De eerste Perentakjes kunnen bij hun vlucht nog Wintervlinders tegenkomen, de laatsten vliegen gelijk met de Kleine en de Grote Voorjaarsspanners.

Psi-vlinder, een algemene uil

Rupsen zoeken, een bijzondere uitdaging en altijd weer verrassend. Soms kleurrijk opvallend maar ook vaak groen en verborgen tussen blad, strooisel of zelfs in paddenstoelen. De rups van de afgebeelde Psi-vlinder is met de enorme haarkwast bijna oneetbaar voor een hongerige koolmees.

Hagedoornvlinder, altijd weer een verrassend mooie spanner

Spanners vormen de op één na grootste nachtvlinderfamilie in Nederland (297 soorten). Vaak gezien worden o.a. de Schimmelspanner en de knalgele Hagedoornvlinder. Ze ontlenen hun naam aan de bijzondere vorm van voortbewegen van hun rupsen. Zo ver mogelijk uitrekken, dan met de poten je vast grijpen en vervolgens het achterlijf naar voren trekken.

Kameeltje, een typische vertegenwoordiger van Tandvlinders

Tandvlinders, geen vlinders met een dreigend gebit maar vriendelijke fladderaars die in rust hun achtervleugel als een puntig tandje tussen de voorvleugels uit laten steken. En als ze eenmaal zitten strekken ze hun harige voorpootjes vaak naar voren.Verschillende soorten hebben dierennamen gekregen zoals Kameel, Dromedaris en Eekhoorn. Altijd slaat dit op de vorm van de rupsen.

Huismoeder, de bekendste uil(vlinder) van Nederland

Uilen zijn niet alleen vogels maar ook nachtvlinders. Met 325 verschillende soorten is het zelfs de grootste vlinderfamilie in Nederland. Vooral de grote Huismoeders zijn in de late zomer veel op het laken te vinden. Veel kleiner zijn soorten als Granietuil en Breedvleugeluil. Tot vorig jaar was deze familie nog veel groter maar door verbeterd inzicht in verwantschappen tussen vlinders zijn de Snuituilen, de Weeskinderen en het Stro-uiltje nu ingedeeld bij de Spinneruilen.

Vlinderstichting beschermt vlinders en libellen in Nederland, stimuleert studie en bevordert interesse voor  deze insecten. Inmiddels is de jaarlijkse Nationale Nachtvlindernacht een activiteit waar duizenden Nederlanders aan deelnemen. En meer weten over nachtvlinders in het algemeen? Kijk dan eens op Vlindernet.

Wapendrager

Wapendrager is een echte camouflage kampioen met zijn sterke gelijkenis op een afgebroken berkentakje. Zijn zelfvertrouwen is zo groot dat ze soms gewoon open op een struik zitten, bijna parmantig rondkijkend alsof ze willen zeggen dat niemand ze kan zien. In 2012 kwam ik deze soort niet alleen in Nederland tegen maar ook in Zuid-Afrika.

Zomervlinder

Zomervlinder nodigt uit om in 2013 eens naar nachtvlinders te gaan kijken. Hebt u deze deze eenmaal gezien dan weet u het zeker: "Grauwe motten bestaan niet:".