Fruitige verspreiding

De week van de bioloog 5

Alweer een week voorbij, Nederland in een halve lock-down en de angst voor een klein, bijna of helemaal biet levend wezen genaamd Sars-Covid-2 grijpt weer om zich heen. Of we daarmee beseffen dat we toch echt een integraal onderdeel zijn van de natuur blijft de vraag. Voor mij als bioloog was het echter meer een week van vooruit kijken naar volgende colleges, veldcursussen flora en fauna 2021 en vooral genieten van de herfst. Steeds meer paddenstoelen verschijnen, het aantal zingende Scandinavische roodborstjes lijkt elke dag meer te worden en de tuin staat weer vol vruchten.

Hokjespeul

In Nederland zeer zeldzaam maar op kalkrijke heuvels en bergen op veel plaatsen te vinden: de hokjespeul. Familie van de lupine maar nooit fier rechtop. Kruipend en daarmee zoveel mogelijk vierkante decimeters afdekkend met groen. In zomerkostuum getooid met witte bloemtrossen, in de herfst gedecoreerd met groene peulen die uiteindelijk zwart worden. Wanneer dat gebeurt krimpen ze wat en laten zo de zaden met enige kracht wegschieten.

Pindakaasstruik, Clerodendron fargesii

Helblauw met rose, dat zou toch zeer aantrekkelijk moeten zijn voor vogels. Toch wordt deze Chinese struik niet bezocht door wolken spreeuwen of zwervende merels. Roze en geel zijn kleuren die wel door vogels gezien worden. Blauwe zaden ken ik uit de regenwouden van Queensland, Australië. Daar worden ze gegeten door enorme helmcasuarissen. Waarschijnlijk werkt deze struik op dezelfde manier. Zodra de zaden echt rijp zijn vallen ze op de grond en kunnen daar gevonden worden door op de bosbodem rondscharrelende vogels. Hollandse gevederde wezens weten niet goed raad met deze blauwe kralen en laten ze links liggen.

Vuurdoorn

Ook de Zuid-Europese vuurdoorn heeft zijn advertentie beleid helemaal op vogels gericht. Toch zal het nog wel enkele maanden duren voordat merels en een enkele spreeuw zich aan deze prachtige bessen waagt. De reden daarvoor is niet helemaal duidelijk. Misschien ligt het antwoord bij de sleedoorn. Zijn blauwe pruimpjes worden pas eetbaar na de eerste nachtvorst. Voor fijnproevers gaat daarmee het suikergehalte omhoog en daarmee ook de calorische waarde van deze vruchten.

In elke tuin of natuurgebied zijn in deze eerste herfstvakantieweek tientallen zaden en vruchten te vinden. Leuk om bij elk eens te kijken hoe zij zich verspreiden.