Gezwam

De week van de bioloog 3 

De herfst is in het land maar de zomer geeft zich nog niet gewonnen. Koolwitjes, dagpauwogen en zelfs een kolibrievlinder laten zich geregeld zien op de laatste bloemen van de vlinderstruik. Maar voor deze bioloog was he toch de week van het gezwam. Voorbereidend op een college over de gevolgen van stikstofdepositie op paddenstoelen die in innige relatie met bomen leven en als topper een online introductie college rond alles wat maar met opvallende zwammen te maken heeft.

Eikelbekertje

Zonder schimmels geen leven is een bekende stelling maar dat geldt ook voor planten en andere fotosynthetiserende organismen. Toch zit er wel wat in, alleen zij zijn in staat hout af te breken en weer terug te brengen in de voedselkringloop. Sommige soorten pakken alleen cellulose aan en veranderen zo een boomstam in kleine bruine brokjes. Anderen kunnen ook lignine verteren en maken er een witte, zachte massa van waar weer andere schimmels op groot kunnen worden. 

Appelrussula

Misschien net zo belangrijk zijn de mycorrhiza vormers. Symbionten van bomen en planten die met hun schimmeldraden opname van mineralen verbeteren maar ook aminozuren doorgeven aan hun gastheer. Vliegenzwammen, kastanjeboleten, cantharellen, melkzwammen en russula's. Honderden soorten hebben elk weer hun eigen specifieke boom waar ze mee samenleven.

Biefstukzwam

Parasieten vinden wij maar lastige wezens. Soms hebben we er persoonlijk last van, vaak ervaren we hinder doordat ze bijvoorbeeld levende bomen verstikken. Honingzwammen, dennenmoorders en beukenzwammen hebben miljoenen doden op hun geweten als ze die zouden hebben. Soms gaat het wat subtieler, biefstukzwammen bijvoorbeeld. Zij ontkiemen in een wond op de bast en beginnen meteen met verteren van het levende hout. Soms kan een boom daardoor zo verzwakken dat hij bij de eerste storm het loodje legt.

Inktviszwam

Paddenstoelen blijven intrigerend. Ze verschijnen en verdwijnen zonder ook maar iets van hun volle omvang te laten zien. Het zijn alleen vruchtlichamen van onzichtbaar gezwam. Leuk om in de komende oktobermaand eens uitgebreid naar te kijken.