De zilte rand van de Graanrepubliek

Groninger rijkdom, oostelijk van Nieuwwolda

Strakke lijnen tot aan de horizon, zwarte vlakken van tientallen hectares afgewisseld met door vorst geel gekleurde graslanden. Dijken als stille getuigen van een vroegere strijd tegen het water. Doorsneden door coupures waar ook nu nog de afsluitbalken in geschoven kunnen worden als de waterwolf eens terug zou komen. Maar zonder dit water was de Graanrepubliek nooit ontstaan. Dit is het rijke Oldambt, geworteld en gevoed door zeeklei. De zilte rand van het gebied wordt gevormd door de Reiderwolderpolder en de Carel Coenraadpolder. Wegen doodlopend op de laatste dijk en daarna een rafelig gebied met strekdammen en kwelders. Een enkele boerderij, voren in het land en verdwaalde toeristen zijn de enige tekenen van menselijk leven. Nog geen halve eeuw geleden was dit wel anders. Een bord bij een bosje met essen en esdoorns vertelt het dramatische verhaal van 350 mensen uit Ambon die hier, ver van klapper en kampong, een nieuw bestaan moesten opbouwen. Tochtige barakken, een kerkje en een schooltje kregen ze als dank voor bewezen diensten. Wat rest is een kille kaart, de verhalen over een terugkeer naar het tropisch paradijs zijn verwaaid in de nooit aflatende wind.

Ambonezenbosje, Reiderwolderpolder

Brandganzen trekken keffend langs de waterlijn. Een eerste veldleeuwerik probeert zijn nieuwste lied. Op het hek bij Nieuw Statenzijl hangt een laatste herinnering aan een winterse springvloed. In het achter de dijk liggende land zijn de hazen heer en meester. Soms alleen zichtbaar als een grijze rug, soms in paren en vooral druk met imponerend gedrag.

Nieuw Statenzijl

Haas, Reiderwolderpolder

Voor wie het wil zien is de zilte rand van het Oldambt is echter ook in de late winter bijzonder kleurig. Op harde basalt of baksteen hebben mossen en korstmossen fijne lijnen getrokken. Van zwart tot oogverblindend geel, van lichtgroen tot bruin. Vanaf een hoogte van ruim 190 centimeter zijn het vlekken, dichterbij gekomen blijken het kunstwerkjes met lobjes, schijfjes of afgemaakt met een poederlaagje.

Bioloog heeft geen aandacht voor het uitzicht maar alleen voor de kleurige rand van het Oldambt

Plat dambordje (Aspicilia calcarea, een korstmos op beton)

Kastanjebruine schotelkorst (Lecanora campestris, een korstmos op basalt, Nieuw Statenzijl)

Kleine citroenkorst (Caloplaca lithophila, op beton, Reiderwolderpolder)

Gewone haarmuts (Orthotrichum affine, op basalt, Nieuw Statenzijl)

De Graanrepubliek van Frank Westerman vertelt het verhaal over dit gebied. Gemaakt door de zee, gevormd door de mens met ongekende rijkdom en armoede direct naast elkaar. De randen zijn echter van en voor de natuur gebleven.