Haren geeft stenen voor brood

Muurvaren, Haren

"Gij zult Uw naaste geen stenen voor brood geven!!!".....het galmt nog steeds door mijn hoofd als ik terugdenk aan  boetepreken uit de jaren zestig. En zeker als ik zie hoe in Haren een bedreigde inwoner behandelt wordt. Niet ingeschreven in de burgerlijke stand en geen dak boven het hoofd. Dag en nacht te vinden aan de Kerkstraat, stil, teruggetrokken, door niemand gezien. En toch bijzonder tevreden met de stenen die Haren hem aangeboden heeft.

Muurvaren, sporenhoopjes, Haren

Muurvarens waren vroeger algemeen, genietend van kalkrijk cement en het achterwege blijven van voortdurende restauratie drift. Samen met Steenbreekvaren en Muurleeuwenbek is het plantje nog steeds algemeen in het diepe zuiden. Waar de Limburgse vlaai heerst en volgende week weer "Alaaf!" klinkt gaat het hem goed. In het hoge noorden regeert sinds tientallen jaren het zure en harde Portland cement. Geen barst, geen voeg, alles keurig afgestreken. Kerkmuren, kademuren en poortgebouwen, alles is doordrenkt van Portland na goed bedoelde restauraties.

In het groene Haren heeft de betonmolen echter twee eenzame, versteende pilaartjes vergeten. Negentien stenen hoog, vier stenen dik en afgedekt met een gebarste hardstenen plaat. Toegang gevend tot een verlaten schoolplein waar eens Harens trots de tafels van zeven en negen moesten leren, nu getooid met een kil blauw bord "Verboden Toegang". Een laatste toevluchtsoord voor één van de meest bedreigde plantjes van Haren: de Muurvaren. Tientallen, kleinere en soms wat grotere plantjes staan er. Klein, wat leerachtig maar zeer vitaal. Enkelen laten trots de achterkant van hun blaadjes zien. Hier zijn duizenden nakomelingen geboren. Als sporen de wijde wereld ingetrokken in de, waarschijnlijk ijdele, hoop elders een even goed plekje te vinden.

Groot Dooiermos, Haren (Xanthoria parietina)

Betoncitroenkorst, Haren (Caloplaca flavovirscens)

Onze bedreigde maar levenslustige Muurvaren heeft gezelschap gekregen van honderden fraaie korstmossen die luisteren naar namen als Dooiermos, Citroenkorst, Rond Dambordje, Rond Kroesmos en Zwart-op-Wit korst. Soms niet meer dan bijna grijs of geel "stof", vaak voorzien van minuscule, ronde vruchtlichaampjes en enkele fraai gelobd. Je moet er even voor door de knieën en een vergrootglas gebruiken maar dan ontvouwt zich een bijzondere miniatuurwereld. Tussen het geel en grijs staan ook nog wat groene plukjes Muurmos en Muisjesmos.

Muurmos, Haren

Zwart-op-Wit korst (Verrucaria muralis)

Haren geeft stenen voor brood en laat zo zien dat natuurbescherming soms niets anders is dan het laten staan van een oud muurtje. De laatste Muurvarens zijn er dankbaar voor.