Doorgaan naar hoofdcontent

Raadsels rond knoppergallen

Knoppergal op zomereik

Een jaar natuurpresentaties in woorden - dag 351

De hittegolf is voorbij en de herfst klopt aan de deur. En hoewel gallen het jaar rond te vinden zijn breekt nu de tijd aan voor veel grotere blad- en knopgallen op eiken. Gister was dat al te goed te merken in Tilburg. Bladeren van zomereiken zijn gewoon zwaar van de duizenden satijnen knoopjesgallen, plaatjesgallen en lensgalletjes. En als er dan ook nog een paar galappels en stuitergallen tussen zitten wordt het helemaal een droevig gezicht. Maar de boom leidt er niet onder, in tegendeel. Het blad blijft gewoon groen ondanks het feit dat er een continue sapstroom richting de gallen en hun bewoners gaat. Nog opvallender zijn de duizenden knoppergallen op afgevallen eikels. Totaal verwrongen en vergroeide napjes omhullen het jonge eikeltje bijna geheel. Ook in deze gal leeft een larfje van een bladwesp. Over enkele maanden zal zij uitkomen en dan begint het grote raadsel. Galwespen op eik hebben altijd twee verschillende generaties per jaar. Uit de herfstgallen komen alleen dames, uit de voorjaarsgallen beide geslachten. En laat nu de knoppergalwesp bij voorkeur zijn voorjaarsgeneratie opgroeien uit bloemgalletjes op een andere eikensoort, de moseik. In stadsparken worden ze wel eens aangeplant maar het is geen inheemse boom. Toch breidt de knoppergal zich razendsnel uit. Zou het kunnen dat de voorjaarsgeneratie nu uit zomereik bloemetjes komt? Of wordt deze generatie gewoon overgeslagen? Gallenkenners weten het antwoord nog niet.


Reacties

Populaire posts van deze blog

Oranje boomalg

Oranje boomalg, Trentepohlia aurea Een jaar natuurpresentaties in 150 woorden - dag 120 Een boom als leefgemeenschap. Alles is er te vinden, van producent tot consument. Haarwortels, knoppen en bladeren,  elk stukje boom wordt begraasd. Maar kijk eens naar een vierkante centimeter schors. Dan blijkt dat er veel meer plantaardige producenten zijn dan alleen de eik of een vleugelnoot. Eén van de meest bizarre plantjes die op schors groeit is de oranje boomalg. Stampvol worteltjeskleurstof (caroteen) lijkt deze groenalg zijn familie vergeten. Maar haal het oranje er uit en er blijft een draadvormig groen wiertje over. Op o.a. eik vindt het een ideaal biotoop om te groeien. Vergroeid met buitenste schors doet het zijn eerste best om zijn eigen kostje bij elkaar te scharrelen door fotosynthese. Luchtvervuiling had hem bijna de das omgedaan maar net op tijd werd het iets beter in ons overvolle landje. Ook een nauw verwante soort, de Portugese rode alg, breidt zich sterk uit. Niet a...

Kraanvogels wereldwijd

 Nog even en dan klinkt het doordringende "Kruu, kruu" weer boven het oosten van Nederland. De Kraanvogels komen! Voor KNNV Drachten reden om er eens wat meer aandacht aan te geven. Niet alleen een bijna traditionele excursie naar de verzamelplaats van duizenden kranen op de velden rond het Duitse Diepholz maar ook een avond vol wetenswaardigheden over deze bijzondere vogels op 18 oktober 2012. Om deze presentatie voor te bereiden ben ik een weekend lang bezig geweest 12 van de 15 soorten kraanvogels te fotograferen. Helaas niet in hun eigen leefgebied, daarvoor zou een wereldreis langs het hart van Azië (8 soorten), Afrika (5 soorten), Australië, Europa en Noord-Amerika (elk 2 soorten) nodig geweest zijn. AquaZoo Fryslân (Leeuwarden) en het Vogelpark Walsrode(60 kilometer zuid van Bremen) boden echter de mogelijkheid om een portrettengalerij te maken van vogels die onder zo natuurlijk mogelijke omstandigheden gehouden worden. Jufferkraanvogel Europese kraaan...

Rupsen, verborgen of gewapend

Psi-vlinder, Berkenheuvel September is de tijd dat veel rupsen zich opmaken voor de lange winter. Stevig dooreten, vervellen en dan verpoppen om zo roerloos te wachten op het nieuwe jaar. Sommigen leven zeer opvallend, anderen kiezen voor een strategie waar verstoppertje spelen het belangrijkste in het leven is. Drietand, Vennenbroek Opvallen betekent andere manieren gebruiken om vooral snaveltjes te weerhouden toe te happen. Kleuren die op wespen lijken helpen maar ook haarborstels zijn handig. De Drietand en de Psi-vlinder bijvoorbeeld. Als vlinder zijn het nauwelijks te onderscheiden grijs en zwart gekleurde uilvlinders. Maar als rups kiezen ze elk voor hun eigen, opvallende, uitdossing. Geel domineert bij de Psi-vlinder, oranje bij de Drietand. De laatste kiest ook voor verwarring door voor- en achterkant dezelfde kleur te geven. En allebei doen ze het met haren. Een zwarte, hoog uitstekende en wat slordig uitgevoerde kwast staat parmantig omhoog. Als een vogelsnav...